1999 YILINDA HAZIRLADIĞIMIZ AFET RAPORUNDA ORMAN YANGINLARI İÇİN SÖYLEDİKLERİMİZ…

tarafından gönderildi

Sevgili Meslektaşlarımız;

Odamızın 1999 yılında yayınladığı ” Meteorolojik Karakterli Doğal Afetler ve Meteorolojik Önlemler ” raporunda Orman yangınları ile ilgili söylediklerimiz:

Tablo 1, Dünyadaki doğal afetlerin karakteristik özellikleri ve çeşitli etkilerinin puanlanmasına
göre önem sıraları (Bryant, 1993). Buradaki puanlamada ve önem sırasında ölçek 1’den
(en büyük veya önemliden) 5’e (en küçük veya önemsize) kadar değişmektedir.

Karakter ve Etkilerinin Değerlendirilmesi
Önem SırasıAfetAfetin ŞiddetiEtkili Olduğu SüreEtkilediği Toplan AlanToplam Can KaybıToplam Ekonomik KayıpSosyal EtkisiEtkisinin Kalıcılığı
1Kuraklık1111111
2Tropikal siklon1222221
 Bölgesel sel ve taşkınlar222t112
4Deprem1’5t2112
5Volkan1442221
6Orta enlem fırtınaları1322222
7Tsunami2412223
8Orman ve çalı yangınları3333333
9Toprak şişmesi5115453
10Deniz seviye değişimleri511535 
11Icebergs4I14455
12Toz fırtınaları3325454
13Heyelan4224445
14Kıyı erozyonları5225444
15Çığ25CO435
16Creep&solifluction5125454
17Tornado2534445
18Kar fırtınası433544C
19Kıyı buzlan54 5454
20Ani seller3544445
21Sağanak yağışlar4524455
22Yıldırım çarpması4524455
23Kar tipisi4344455
24Okyanus dalgaları4424455
25Dolu fırtınası4545355
26Donan yağmur4455445
27Kuvvetli rüzgarlar5435555
28Toprak çökmesi4355445
29Çamur ve dağ döküntüsü akışı4454455
30Air-supported flows4554555
31Kaya düşmesi555555_____ 5

Tablo 2. Akdeniz ülkelerinde doğal afetlerin önem sırası (DeParatesi, 1989)

Hızlı Gelişen Yavaş Gelişen

1 . D e p re m1. Ormansızlaşma
2 . Seller ve Taşkınlar2. Kuraklık
3. Orman Yangınları
4 . Dolu Fırtınaları
3. Heyelan

Orman yangınları

Orman yangınlarının etkileri, orman örtüsünün tabiatına ve yangının şiddetine bağlıdır. Orman yangınları, küçük zararlardan tutun da, ormanın hem koruyucu ve hem de iktisadi faydalarını gelecek nesillere taşıyacak şekilde tamamen tahribine kadar büyük zararlar meydana getirebilir. Orman yangınlarının çoğuna insanlar bilerek veya bilmeyerek neden olur: Hava şartları ise yangınlarda önemli bir çevre ve tetik faktörüdür. Her yıl yıldırımların sebep olduğu yangınlar. Türkiye’de yaklaşık oiaıak 140 hektarlık ormanı tahrip eder.

Nedenleri %98.8 gibi büyük bir oranda kasıtlı veya kasıtsız insan etkisine bağlı olsa da, orman yangınlarının oluşum yerlerine dikkat edecek olursak, meteorolojik şartların etkisini açıkça görebiliriz. Meteoroloji parametrelerinin yanıcı madde (yakıt) üzerinde meydana getirdiği nem değişimleri hem yangın riski açısından, hem de yangın çıktıktan sonra hareket yönünün belirlenmesinde çok büyük bir öneme sahiptir. Yakıt nemi, havanın bağıl nemi ve sıcaklığına bağlı olarak gün içerisinde değişim göstermektedir. Ülkemizdeki yangınların %83.3’ü Haziran – Ekim ayları arasında meydana gelmekte, ayrıca çıkan yangınların %32 gibi önemli bir kısmı 12:00 – 15:00 saatleri arasında yani yakıt nem kapsamının en düşük olduğu dönemde meydana gelmektedir.

ÖNERİLER:

1-Yangın tehlike sistemleri uygulanarak bulunan yangın tehlike riskinin bilinmesi, yangınla savaşta büyük bir yardımcıdır. Fakat bugüne dek yurdumuzda bu konuda ciddi bir çalışma yapılmamıştır. Bunun en önemli nedenleri, ülkemiz şartlarına uygun, hassas bir sistemin oluşturulması ve uygulanması aşamalarında indeks değerlerini hesaplamada ve kalibre etmede kullanılabilecek verilerin yetersizliğidir. Orman yangınlarının genellikle, dağlık ve kırsal alanlarda ortaya çıkması ve mevcut meteoroloji şebekesinin bu alanları temsil edebilecek yeterlikte olmaması, ayrıca çok önemli bir veri olan yakıt nemi ölçümlerinin yapılmayışı da bu konuda çok büyük eksikliklerdir. Oysa gelişmiş ülkelerde olduğu gibi yangınla mücadele çalışmaları çerçevesinde dağlık alanlardaki meteorolojik verileri de yansıtacak biçimde sabit ve seyyar meteorolojik gözlem ağlarını geliştirmeliyiz.

2-Orman yangınları ile mücadelede erken müdahale esastır. Bunun için, güvenilir ve uzun vadeli özel hava tahminleri ile değişik bölgelerdeki yangın söndürme ekiplerinin, özel meteorolojik indeksler ile belirlenecek olan, yangın potansiyeli ve olasılığının yüksek olduğu yerlere önceden gönderilebilmesi ve bazı önlemlerin alınması yoluna gidilmelidir. Orman yangını esnasında, rüzgarın yönü ve şiddetindeki anlık değişimlerin meteorologlar tarafından tespit edilmesi, yangın söndürme çalışmalarını yönlendirmede hayati önem taşır. Bu nedenle noktasal rüzgar tahminleri için bilinen yangın bölgelerinin, kompleks arazi simülasyon ve model çalışmalarına da önem verilmelidir.

3-Ayrıca orman yangınları ile erken mücadele edebilmek için, ormanlara yaklaşan yıldırımlı fırtınaları takip edebilen, bunların ormanlarda çarptığı noktaları otomatik olarak belirleyip gösterebilen ‘‘Yıldırım Dedektörleri” ağının. Türkiye’de de en azından Ege ve Akdeniz Bölgelerinde kurulup işletilmesi gerekir.

4-Meteorolojik teknoloji ve bilginin en etkili bir şekilde kullanılabilmesi için itfaiyeciler, ormancılar ile meteoroloji mühendislerinin daha yakın bir işbirliğine girmesi gereklidir. Bu nedenle, gelişmiş ülkelerin orman teşkilatlarında olduğu gibi Orman Genel Müdürlüğü’nde de meteoroloji mühendislerinden oluşan özel bir meteoroloji analiz ve değerlendirme biriminin kurulup işletilmesi şarttır.

5-Ülkemizde, bu konuda bilimsel çalışmaların yapılabilmesi için DMİ ve Orman Genel Müdürlüğü, bir “Orman Yangınları Veri Tabanı” oluşturulup tüm araştırmacılara ücretsiz sunmalıdır.

6. Gelişmiş ülkelerdeki gibi ülkemizde de gerektiğinde 2-aşamalı ve yerel Orman Yangını Bülteni ve İhbarları (sırasıyla “Yangın Gözetleme ve Yangın Uyarısı”) ile insanlarımızın bilgilendirilme yoluna gidilebilmesi için, gerekli kadro ve teknoloji temin edilmeli, organizasyon ve hazırlıklar bir an önce yapılmalıdır.

7- Ayrıca günümüzde süre giden küresel ısınma ile birlikte ülkemizin kuru kesimlerde yüksek sıcaklıklar ile birlikte orman yangını mevsimi ve sayısında artışlar olabilecektir. Kuru kesimlerde yüksek sıcaklıklar ile birlikte orman yangınları ve tarımsal hastalık ve böcek zararlılarında büyük artışlar görülür. Bu nedenle, muhtemel iklim değişikliği ve ozon gazı seyrelmesinin ormanlarımıza olası etkileri de bilimsel olarak araştırılmalıdır.

8. Modern Hava Durumu programları ile orman yangınları mevsimlerinde yüksek sıcaklık ve düşük nemin bir arada yaşandığı yerler hakkında orman köylüsüne de sürekli olarak bilgi verilmelidir.

KİTAP HALİNE GETİRİLEN RAPORUMUZ TÜM İLGİLİ KURUM VE KURUMLARA , TBMM DE BULUNAN TÜM MİLLET VEKİLLERİNE GÖNDERİLMİŞTİ.

RAPORU BİR BÜTÜN OLARAK İNCELERSENİZ; BUGÜN SÖYLENEN HEMEN HERŞEYİ 1999 YILINDA METEOROLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI OLARAK SÖYLEMİŞİZ.

TMMOB

METEOROLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI

Facebook
Twitter
YouTube
Instagram