Adalet Bakanlığı, Bilirkişilik Daire Başkanlığı tarafından 25.01.2022 tarihinde “2022 Yılı Bilirkişilik Başvuru Usul ve Esasları ile Bilirkişiliğe Kabule İlişkin Duyuru” Hakkında Zorunlu Açıklama
2022 Yılı Bilirkişilik Başvuru Usul ve Esasları ile Bilirkişiliğe Kabule İlişkin, Adalet Bakanlığı, Bilirkişilik Daire Başkanlığı tarafından 25.01.2022 tarihinde yayınlanan yayımlanan duyuru ile, 6754 sayılı Bilirkişilik Kanununun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri uyarınca, temel ve alt uzmanlık alanları (EK-1) ile aranan nitelikleri (Ek-2) taşıyanlar arasından bilirkişilik başvurularının yapılması istenmektedir.
Meteoroloji Mühendisleri Odası, TMMOB birlikteliği içerisinde bilirkişiliği bir iş alanı olarak görmeyip, öncelikle mahkemelere yardımcı olan kamusal bir hizmet alanı olarak görmektedir.
Bilirkişilik geçmişten beri birçok sorunu içerisinde barındırmıştır/barındırmaktadır. Sorunların azaltılması amacıyla yapılan her türlü değişiklik belli bir ölçüde sorunların azaltılması için katkısı olsa da yeni sorunları da gün yüzüne çıkarmaktadır. Burada önemli olan sorunları en aza indirecek yöntemin belirlenerek kamusal hizmetin en sağlıklı şekilde sağlanmasını sağlayabilmektir. Bu kapsamda mahkemeler süreci meslek kuruluşları ile ortaklaşa çözüme kavuşturulmaya çalışılmalıdır.
Bilirkişilik alanında yaşanan en önemli sorunlar, konu ile ilgili atanan bilirkişinin (!) mesleki yeterliliğinin olmamasıdır. Bilirkişiliği meslek olarak gören kişi/kişilerin mesleki alanı dışındaki alanlarda da bilirkişi (!) olabilmek için başka çalışma yöntemlerini denemektedirler.
Diğer önemli sorun, bilirkişilere verilen dosya sayısının fazla olmasından kaynaklı, mesleki alanı ile ilgili olsa bile, raporların eksik, yetersiz ve hatalı olmasına neden olmaktadır.
Bilirkişilerin belirlenmesinde olay ile ilgili meslek insanlarının görevlendirilmesi ve insani çalışma koşulları dikkate alınması gereklidir. Mahkemelerin yapacağı görevlendirmelerde uygun meslek insanlarının uygun koşullarda görevlendirilmesi ve insani çalışma koşullarının sağlanması koşuluyla bilirkişiliğin sağlıklı çalışması sağlanabilir.
25.01.2022 tarihli duyuru, bu kapsamda ele alındığında;
Temel ve alt uzmanlık alanları (EK-1) ile aranan nitelikleri (Ek-2) taşıyanlar arasından bilirkişilik bölge kurulları tarafından bilirkişilik başvurularında belirtilen kurallara göre yapılması istenmektedir.
Duyurudaki görevlendirmeler Ek-1 ve Ek-2 ile belirlenmektedir. Bu nedenle öncelikle eklerdeki sorunlara dikkat çekmek gerekiyor.
Bilirkişilikte en önemli sorunlardan birisi olan ilgili meslek insanının ilgili olayda bilirkişi olarak görevlendirilememesinden kaynaklanmaktadır. Ek-2 (aranan nitelikler) 63 başlık altında toplanmıştır. Ancak bu başlıkların altında sıralanan meslekler açısından eksiklikler bulunmaktadır. Bu durum da başlığın altında konuları sıralamada ve sınırlamada belli sorunları ortaya çıkarmıştır.
Ek-2 ile tanımlanan başlıklar ve meslekler Ek-1 ile uzmanlıklar alt uzmanlık alanları ile ayrıntılanmaya çalışılarak sınırlama getirilmiştir.
Doğal olarak Ek-2 ile yapılan hatalar Ek-1 de daha fazla hata olarak kendisini göstermektedir. Özellikle seçilen konu başlıkları altındaki alt uzmanlıkların düzenlenmesi birçok çelişkiyi oluşturmaktadır.
Burada asıl sorun, Ek-2 ile belirlenen Aranan nitelikler başlığında yatmaktadır. Buradaki tanımlamalar birçok başlıkta yetersizdir ve sorunludur.
Bu sorunlara kendi mesleğimiz açısından bakıldığında, Meteoroloji Mühendisleri Odasının çalışma alanları 14 Mart 2003 tarih ve 25048 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Meteoroloji Mühendisleri Odası Serbest Müşavirlik Mühendislik Hizmetleri Büroları Tescili ve Mesleki Denetim Yönetmeliği ile belirlenmiştir.
Ek-2 ile Meteoroloji Mühendisliği sadece bir başlıkta tanımlanmıştır. Bu tanımlamanın Ek-1’deki açılımında ise hiçbir görüşümüz alınmadan kısıtlamalar yapılmıştır. Bu kısıtlama ile Meteoroloji Mühendislerinin alanları bilerek ya da bilmeyerek kısıtlanmıştır.
Mahkemelerde bilirkişilik işi mahkemelerin doğru karar vermesi için yardımcı bir kamu hizmet alanı olduğundan, mesleğimiz açısından olayı ele aldığımızda kısıtlanan hukuk alanıdır.
Bu konudaki eksikliklerin giderilmesi konusunda meslek odası olarak ısrarcı olduğumuzda, bilirkişiliğin meslek alanı olarak algılanmasına neden olacağından sadece, ilgili birimler ile kamuoyunu bilgilendirmeyi yeterli görmekteyiz.
Örneğin, Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporlarının formatı faaliyetin sektörüne ve amacına göre çok değişiklikler gösterebilmektedir. Rapor formatlarına göre de hazırlayan ve inceleme heyetleri değişmektedir. ÇED rapor formatı bakımından olmaz ise olmaz kısmı meteoroloji ile ilgili kısımdır. Bazı ÇED raporlarının iptalinde Meteoroloji Mühendisinin imzasının olmaması gerekçe gösterilirken, Adalet Bakanlığı’nın ÇED’de Meteoroloji Mühendislerine yer vermemesinin gerekçesini de karar verenlerin açıklaması gerekir. Ancak, mahkemenin verdiği bir kararı Adalet Bakanlığı’nın uygulamamasının da mutlaka çok büyük bir gerekçesi olabilir.
Sürekli artış gösteren doğal afetler sayısal olarak ele alındığında %65’inin fırtınalar ve sellerden oluştuğu, doğal afetler içerisinde meteorolojik olaylara bağlı ekonomik kayıpların payının ise sürekli arttığı bilinmesine rağmen Afetler konusunda meteoroloji Mühendisleri bilirkişi olarak kabul görmeyip yerine başka mesleklerden birilerinin görevlendirilesinin de mutlaka bir gerekçesi (?) olabilir.
Resmî Gazete yayınlanan Yönetmelik hiçe sayılarak, ÇED dışında, doğal afetler, yeni ve yenilenebilir enerji, su kaynakları gibi birçok alanda meslektaşlarımız bilirkişilik alanı dışında bırakılmıştır. Kısaca mesleğimiz açısından bakıldığında, Ek-2’deki eksiklikler ile Ek-1’de alt uzmanlık alanlarının sınırlandırılmasındaki keyfiyet Meteoroloji Mühendisliği mesleğinin mahkemelerden bilirkişi olarak ilişkisinin kesilmesine neden olmuştur.
Burada önemli olan, Mahkemelere konu olan ve Meteoroloji Mühendisliği alanında bulunan konu ile ilgili işi bilen bilirkişi bulunabiliyor ise hukuk amacına ulaşır. Ancak, Yönetmelikte açıkça belirtilen ve Meteoroloji Mühendisliği alanında sözde bilirkişi görevlendirilir ise hukuk yanlış karar verir. Takdir Mahkemelerindir.
Duyuru, başka meslekler içinde benzeri durumları oluşturmuş ise, 6754 sayılı Bilirkişilik Kanunun uygulaması, bilirkişilik alanındaki sorunların daha da büyümesine neden olmaktadır/olacaktır.
Duyuruda, en fazla üç temel uzmanlık alanı ve seçilen her bir temel uzmanlık alanında en fazla üç alt uzmanlık alanı ile ilgili getirilen sınırlama, bir kişiyi dokuz uzmanlık alanı ile sınırlama getirmesi dosya sınırlaması açısından olumlu olsa da Ek-1 ve Ek-2’nin sorunlu olmasından dolayı amacına ulaşmasında aksamalar yaşanması kaçınılmaz olabilir (Meteoroloji Mühendisleri için Ek-2 de temel uzmanlık belirlendiği ve ilgili diğer alanlarda sayılmadığından, Meteoroloji Mühendisleri için en fazla 3 uzmanlık olabilir).
Meteoroloji Mühendisleri Odası olarak, bilirkişilik alanını bir iş alanı olarak görmediğimizden dolayı Adalet Bakanlığının yaptığı bu hatalar konusunda yazılı açıklamamız dışında bir başka girişimde bulunmayacağız. Mahkemelerde yaşanan sorunları çözmek görevi öncelikle mahkemelerin ve Adalet Bakanlığı’nındır. Biz sadece bilgilendirme yapıyoruz.
Bilirkişilik sorunları, ilgili meslek odaları ile çözülebilir.
Bilirkişilik ile ilgili yaşanan asıl sorun, olay ile ilgili bilirkişilerin görevlendirilmesinin yapılamaması, bir bilirkişiye yapabileceğinden fazla dosya verilmesi, bilirkişiye insani çalışma koşullarının sağlanamamasıdır.
Sonuç olarak, Ek-2 ile Ek-1 yeniden ele alınmalıdır.
Bilirkişiliği bir meslek olarak değil, bir kamu hizmet alanı olarak gördüğümüz için bu konuda kamuoyunu sadece bilgilendiriyoruz.
Bilmeyen bilirkişiler (!) ile yaşanan sorunların mağduriyetlere neden olmaması ve davaların gereksiz yere uzamaması için bilirkişilik ile ilgili uyarımızın dikkate alınmasını hukukun yerine getirilmesi açısından gerekli olduğunu düşünmekteyiz.
TMMOB
Meteoroloji Mühendisleri Odası
Son Yorumlar