Dünya Okyanuslar Günü: Canlandırma ve Ortak Eylem
Okyanuslar hepimizi birbirine bağlar, besler ve destekler. Ancak okyanusların sağlığı ise artık bozulmuş ve bir devrilme noktasındadır. Bu durum başta ekosistemleri, gıda güvenliğini, geçim kaynaklarını ve kıyı güvenliğini tehdit ediyor. 2022 Birleşmiş Milletler Dünya Okyanuslar Günü’nün teması bu nedenle “Yeniden Canlandırma: Okyanus için Ortak Eylem” olarak belirlenmiştir..
Üzerinde yaşadığımız gezegenimizin toplam yüzeyinin yaklaşık %70’ini kaplayan okyanuslar, dünyanın sahip olduğu hava ve ikliminin önemli bir itici gücüdür. Dünya ticaretinin % 90’ından fazlasını taşır ve kıyıdan 100 km uzaklıkta yaşayan insanlığın % 40’ını besler. Okyanus, insan faaliyetlerinden kaynaklanan aşırı ısınmanın yüzde 90’ından fazlasını tek başına absorbe eder..
Bu nedenle 8 Haziran’daki resmi Birleşmiş Milletler Dünya Okyanus Günü (UN WOD) kutlaması, okyanusu ve sürdürdüğü her şeyi yeniden canlandırmak için birlikte çalışan toplulukları, fikirleri ve çözümleri ön plana çıkaracaktır.
Dünya Okyanuslar Günü, Haziran sonundaki ikinci Birleşmiş Milletler Okyanus Konferansı’nın arifesinde gelmektedir. Bu sayede; Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi 14 (SDG14) – Sürdürülebilir kalkınma için okyanusları, denizleri ve deniz kaynaklarını korumak ve sürdürülebilir bir şekilde kullanmak hedeflerine ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendirmek mümkün olacaktır.
“Gezegen üçlü bir krizle karşı karşıya – iklim bozulması, biyolojik çeşitlilik kaybı ve kirlilik. Okyanuslar tüm bu sorunlar yükünün büyük bir çoğunluğunu tek başına omuzlar. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, bu yılın başlarında Fransa’nın ev sahipliğinde düzenlenen “One Ocean ” Zirvesi’nde yaptığı açıklamada, okyanusların dev bir karbon ve ısı emici görevi gördüğünü belirtmiştir.
“Sonuç olarak, okyanus daha sıcak ve daha asidik hale geliyor, kutuplardaki buzlar eriyor ve küresel hava koşulları değişiyor. Okyanus ekosistemleri artık ciddi bir şekilde acı çekiyor. Onlara güvenen topluluklar da öyle. Günümüzde farkında olmasak da 3 milyardan fazla insan geçimini deniz ve kıyı biyoçeşitliliğine bağlamıştır. Deniz türlerinin sayısı her geçen gün azalıyor bazı türler ise yok oluyor. Mercan resifleri ölüyor” dedi.
WMO Küresel İklim Durumu 2021 raporu, okyanusla ilgili üç iklim göstergesinin – deniz seviyesinin yükselmesi, okyanus sıcaklığı ve okyanus asitlenmesinin yeni rekorlar kırdığını ortaya koydu. 2021’deki bu rekorların tümü rekor düzeydeki sera gazı konsantrasyonlarının sonucudur.
WMO topluluğu okyanusları gözler ve nasıl değiştiğini izler. Atmosferi nasıl etkilediğini sayısal olarak modeller ve oluşturduğu ürünler ile kıyı yönetimi, Denizde Yaşam Güvenliğini desteklemek dahil olmak üzere çok çeşitli deniz hizmetleri sunar. İklim değişikliğinin artan etkileri, günümüzde okyanus gözlemlerini, araştırmaları ve hizmetleri her zamankinden daha kritik hale getirmiştir. Uyum kararları, güvenilir verilerle bilgilendirilmeli ve güncel hizmetler tarafından desteklenmelidir.
Deniz seviyelerinin yükselmesi, değişen okyanus akıntıları ve deniz yüzeyi sıcaklıkları aşırı hava olaylarının artan sıklığı ve yoğunluğu üzerinde olumsuz etkileri vardır. Sürdürülebilir Kalkınma Hedefinin tamamına ulaşılmasına yönelik çıkarımları vardır. Etkiler, Uyum ve Kırılganlığa ilişkin Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli raporuna göre, yaklaşık olarak son 40 yıldır kategori 3-5 aralığındaki sürekli yüksek rüzgar hızlarına sahip fırtınaların sıcak su yüzeyleri ve yüzeyden gelen ısı enerjisi ile beslenmesi nedeniyle ciddi olarak kasırgaları yoğunlaştırmaktadır.
Okyanus aynı zamanda doğal iklim değişkenliğinde önemli bir etkendir. Bu nedenle, eşzamanlı La Niña ve olumsuz Hint Okyanusu Dipolü (IOD) koşulları, art arda dört yağışsız mevsim geçiren ve baş gösteren açlıkla karşı karşıya olan Doğu Afrika’da normalin altında yağış olasılığını önemli ölçüde artırıyor.
WMO, önümüzdeki beş yıl içinde erken uyarılara evrensel erişim sağlamayı ve karar verme sürecini bilgilendirmek için mevsimsel tahminleri desteklemeyi hedeflemektedir. Bunun için bir ön koşul, hem ulusal yargı yetkisi altındaki hem de ötesindeki alanlarda okyanusları kapsayan gelişmiş ve kolaylaştırılmış gözlemler ve veri alışverişidir.
WMO faaliyetleri aşağıdaki alanları içerir:
İklim değişikliği, kirlilik ve okyanus üzerindeki artan insan baskısı, okyanus hakkındaki anlayışımızı, yönetimimizi ve sürdürülebilir kalkınmamızı iyileştirmeye yardımcı olmak için sürekli gözlemlere olan ihtiyacı ve gözlem ağlarına erişimi artırma konusundaki ihtiyacı arttırmaktadır.
Sera gazı emisyonlarını düşürmeye yönelik küresel çabaları bilgilendirmek için küresel karbon döngüsünü anlamanın ve ölçmenin önemli bir bileşeni olarak okyanus CO2 konsantrasyonları ve okyanus akışlarının gözlemlerini artırma ve düzenleme ihtiyacı.
Tropikal siklonlar da dahil olmak üzere tehlikelere karşı savunmasız kıyı ülkelerine (özellikle SIDS) yardımcı olmak için ve temel bir uyum önlemi olarak etkili ve uçtan uca kıyı su baskını uyarı sistemleri ve kıyı ekosistemlerini restore etmek, dayanıklılık oluşturmak için rehberlikler ile ortak eylemi büyütme ihtiyacı.
Deniz güvenliğini ve verimliliğini desteklemek için etkili acil durum çevresel müdahaleleri sağlamak konusunda hava ve iklim hizmetlerine duyulan ihtiyaç.
Bu bölgeler iklim değişikliğinin ön saflarında yer aldığından, gelişmiş kutup araştırmaları, gözlemleri ve hizmetlerine duyulan ihtiyaç.
TMMOB
METEOROLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI
KAYNAK:WMO
Son Yorumlar