Eylül ayında aylık sıcaklık rekoru kırıldı.
Dünya Meteoroloji Teşkilatı (WMO) tarafından Küresel İklimin Durumu izleme raporlarında kullanılan önde gelen uluslararası bir veri setine göre, Dünyamız kayıtlara geçen en sıcak Eylül ayını yaşadı – hem de rekor bir farkla.
Bu durum, olağanüstü kara ve deniz yüzeyi sıcaklıkları serisini devam ettirmekte ve sera gazlarının iklimimizi değiştirme hızına ilişkin kaygı verici bir sinyal niteliği taşımaktadır. 2023 yılı şu anda kayıtlardaki en sıcak yıl olma yolunda ilerliyor. Daha önce de açıkladığımız gibi son aylarda çok sayıda yüksek sıcaklık rekoru kırıldı.
Eylül ayında ortalama yüzey sıcaklığı 16.38°C oldu. Avrupa Orta Vadeli Hava Tahminleri Merkezi (ECMWF) tarafından yürütülen AB’nin Copernicus İklim Değişikliği Servisi’ne (C3S) göre, bu sıcaklık 2020’deki bir önceki en sıcak Eylül ayı sıcaklığının 0,5°C üzerinde ve sanayi öncesi referans 1850-1900 dönemine kıyasla Eylül ayı için yaklaşık 1,75°C daha sıcaktır.
WMO Genel Sekreteri Petteri Taalas “Haziran ayından bu yana dünyamız, karada ve denizde eşi benzeri görülmemiş bir sıcaklık dönemi yaşadı. Sıcaklık anomalileri muazzam ve geçmişte gördüğümüz değerlerden çok daha büyük oldu. Antarktika’da kış mevsiminde deniz buzu miktarı, yılın o dönemi için kayıtlara geçen en düşük seviyesindeydi. Özellikle endişe verici olan şey, ısınan El Niño olayının hala gelişmekte olması ve bu nedenle bu rekor kıran sıcaklıkların aylarca devam etmesini ve çevremiz ve toplumumuz üzerinde zincirleme etkiler yaratmasının beklenmesidir. WMO, bu olağanüstü ısınmaya hangi ek faktörlerin katkıda bulunduğunu anlamaya çalışmak için bilim camiasındaki ortaklarımızla birlikte çalışacağız ” dedi.
WMO, iklim izleme faaliyetleri için C3S reanaliz veri setini (ERA5 ) diğer beş önde gelen uluslararası veri setiyle birleştirmektedir. WMO Küresel İklimin Geçici Durumu 2023, Kasım ayında Dubai’de yapılacak olan BM iklim değişikliği konferansı COP28’in başlangıcında açıklanacaktır.
Copernicus İklim Değişikliği Servisi Direktör Yardımcısı Samantha Burgess ,“Rekor bir yazın ardından Eylül ayında gözlemlenen ve yılın bu dönemi için eşi benzeri görülmemiş sıcaklıklar, dünyamız için olağanüstü sayılacak rekorlardır. Bu ekstrem ay, 2023’ü en sıcak yıl olma yolunda ilerleyen ve sanayi öncesi ortalama sıcaklıkların yaklaşık 1.4°C üzerinde olan şüpheli birincilik onuruna getirdi. COP28’e iki ay kala, iddialı iklim eylemleri için aciliyet duygusu ve duyurusu hiç bu kadar kritik olmamıştı,” dedi
Eylül ayı aylık rakamları, BM İklim Değişikliği Sözleşmesi’nin yeni bir sentez raporunun, Tarafların COP28’deki küresel envanter kararlarına ilişkin planını ön izlemesiyle birlikte yayınlandı.
Paris Anlaşması, bu yüzyılda küresel sıcaklık artışını 2 °C ile sınırlamak için küresel sera gazı emisyonlarını önemli ölçüde azaltma konusunda tüm uluslara rehberlik edecek uzun vadeli hedefler belirlerken, olumsuz etkileri ve ilgili kayıp ve zararları önlemek veya azaltmak için artışı 1.5 °C ile daha da sınırlama çabalarını sürdürmektedir.
Tek bir ayın 1.5 °C sınırını aşması, Paris Anlaşmasında belirtilen ve uzun yıllar boyunca uzun vadeli ısınmaya atıfta bulunan 1.5 °C seviyesini kalıcı olarak aşacağımız anlamına gelmez.
Önemli noktalar:
Eylül 2023 küresel sıcaklığı, ERA5 veri setindeki (1940’a kadar) herhangi bir yılın en anormal sıcak ayı olmuştur.
Eylül 2023, tarım gibi iklime duyarlı sektörler için pratik bir araç olarak kullanılan 1991-2020 temel çizgisinden 0,93°C daha sıcaktı.
Ocak-Eylül 2023 dönemindeki küresel sıcaklık, en sıcak takvim yılındaki (2016) eşdeğer dönemden 0,05°C ve sanayi öncesi ortalamadan (1850-1900) 1,40°C daha yüksektir.
Avrupa, bir önceki en sıcak Eylül ayı olan 2020’ye kıyasla 1,1°C daha yüksek bir sıcaklıkla kayıtlara geçen en sıcak Eylül ayını yaşadı ve birçok ulusal istasyonda sıcaklık rekoru kırıldı. Sıcaklık artışı Ekim ayında da devam etti.
Eylül ayı için 60°S-60°N (kutup dışı okyanus) üzerindeki ortalama deniz yüzeyi sıcaklığı 20,92°C’ye ulaşarak Eylül ayı için kayıtlara geçen en yüksek ve tüm aylar arasında Ağustos 2023’ün ardından en yüksek ikinci sıcaklık olmuştur.
El Niño koşulları ekvatoral doğu Pasifik üzerinde halen gelişmeye devam etmektedir.
Deniz Buzları
Antarktika’daki deniz buzu miktarı yılın bu dönemi için rekor düzeyde düşük kalmıştır. Hem günlük hem de aylık buzlanma Eylül ayında uydu kayıtlarındaki en düşük yıllık maksimum değerlerine ulaşırken, aylık buzlanma ortalamanın %9 altında kaldı.
Kuzey Kutup Denizi’ndeki günlük buz miktarı yıllık bazda en düşük 6. seviyeye ulaşırken, aylık deniz buzu miktarı ortalamanın %18 altında kalarak en düşük 5. seviye olmuştur.
TMMOB
METEOROLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI
KAYNAK: WMO
Son Yorumlar