Antarktika deniz buzu kayıtlardaki en düşük kış seviyesinde
Antarktika’daki deniz buzu, soğuk ve karanlık kış aylarının ardından en yüksek seviyesine ulaştı. ABD Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi’nden (NSIDC) alınan ön verilere göre, uydu kayıtlarında (1979’dan itibaren) ilk kez maksimum boyut 17 milyon kilometrekarenin (6,56 milyon mil kare) altında kaldı. Bu, 2022’deki bir önceki rekor düşük seviyenin tam bir milyon kilometrekare (386.000 mil kare) altında ve değer Mısır’ın büyüklüğünden daha fazladır.
Antarktika deniz buzu 13 Eylül 2023 itibariyle, önceki dört yıla ait günlük buz miktarı verileri ve rekor yüksek yıl ile birlikte. 2023 mavi, 2022 yeşil, 2021 turuncu, 2020 kahverengi, 2019 macenta ve 2014 kesikli kahverengi ile gösterilmiştir. 1981 ila 2010 ortancası koyu gri renktedir. Medyan çizgisinin etrafındaki gri alanlar verilerin çeyrekler arası ve ondalık dilimler arası aralıklarını göstermektedir. (NSIDC)
NSIDC’ye göre, 10 Eylül’de ulaşılan maksimum değer, referans ortalamasının (1981 – 2010) yaklaşık 1,75 milyon kilometre kare (676.000 mil kare) altındaydı. Antarktika’daki bu deniz buzu yokluğu, Güney Okyanusu’nda mevsim normallerinin üzerinde seyreden ılık deniz yüzeyi sıcaklığının yanı sıra Doğu Antarktika’nın büyük bölümünde daha yüksek atmosferik yüzey sıcaklığı ve buna bağlı olarak Antarktika üzerindeki büyük ölçekli atmosferik sirkülasyon ile ilişkilidir. Özellikle endişe verici olan, uzun vadeli mevsimsel evrimden farkın büyüklüğüdür.
WMO’nun Küresel Kriyosfer İzleme Merkezi’ndeki bilim insanları ve daha geniş araştırma topluluğu, bunun rüzgârlı donmuş kıtadaki normal değişkenliğin bir parçası mı yoksa atmosfer ve okyanustaki aşırı sera gazlarının bir sonucu olarak yeni ve endişe verici bir durumun başlangıcı mı olduğunu izliyor.
WMO Küresel Kriyosfer İzleme Örgütü’nün bir parçası olan Avustralya Antarktika Bölümü’nden Dr. Petra Heil, “2023 Antarktika deniz buzu açığının, insan nüfusunun çoğunluğuna ve ekonomik çıkarlarına ev sahipliği yapan daha düşük enlemler de dahil olmak üzere hem yakın hem de uzak alandaki iklim ve ekosistemler üzerinde doğrudan etkileri olacaktır” dedi.
Antarktika’nın devasa buzul alanı ve onu çevreleyen deniz buzu örtüsü, güneş enerjisini atmosfere ve uzaya geri yansıttığı için iklimin düzenlenmesinde kritik öneme sahiptir. Buna karşılık, karanlık okyanus yüzeyi güneşten gelen enerjinin çoğunu emer. Dolayısıyla, daha az deniz buzu sıcaklıkların artmasına katkıda bulunur – böylece kısır bir döngü içine girilmiş olur.
WMO iklim izleme şefi Omar Baddour, “Kriyosferdeki hızlı değişimler – deniz buzu, buz tabakaları ve buzulların erimesi – konusunda artan bir endişe var” diyor. “Bu yıl Antarktika deniz buzundaki düşüş gerçekten dramatik oldu. Antarktika ve Kuzey Kutbu’nda yaşananlar tüm dünyayı etkiliyor” diyor.
Kuzey Kutbu’ndaki deniz buzu miktarı uzun süredir düşüşte – bu yılın yaz aylarındaki minimum miktar kayıtlara geçen en düşük sekizinci miktar oldu. Yakın zamana kadar Antarktika’nın nispeten istikrarlı olduğu düşünülüyordu. 2017’den bu yana, Weddell Denizi’nden batıya doğru Pasifik Okyanusu’nun en güneyindeki Ross Denizi’ne kadar olan bölge, deniz buzunun az ya da çok sabit bir düşük derecesiyle kendini göstermiş idi.
“45 yıllık veri kayıtlarında Ocak, Şubat, Mayıs, Haziran, Temmuz ve Ağustos 2023 aylarında aylık ortalama deniz buzu miktarı kayıtlara geçen en düşük seviyededir. Norveç Meteoroloji Enstitüsü’nden Thomas Lavergne, Eylül 2023’ün de büyük olasılıkla rekor düzeyde düşük bir aylık ortalama da olacağını ve Antarktika’da şimdiye kadar gözlemlenen en düşük ortalama kış buzu derecesi olacağını söyledi.
Dr. Gorm Dybkjær (Danimarka Meteoroloji Enstitüsü), “Antarktika’daki toplam buz miktarı, uzun vadeli ortalamadan üç standart sapmadan daha fazla sapmalarla aşırı rekor düşük seviyelerde seyretmeye devam ediyor” dedi. Bu da olayın son derece nadir olduğu anlamına geliyor ve fiziksel sistemin başka bir duruma geçmiş olabileceğini gösteriyor. Bu olağanüstü ekstrem bir olaydır.”
Antarktika’da 2023 kışındaki deniz buzu açığı, doğrudan 2022 ve 2023’teki en düşük iki yaz minimumunun ardından gelmektedir.
Yaban hayatı üzerindeki etkiler
British Antarctic Survey’e göre, bu etkilerin kanıtı olarak, Antarktika’nın orta ve doğu Bellingshausen Denizi’nde 2022 yılında deniz buzunun tamamen kaybolduğu bir bölgede imparator penguen kolonileri daha önce görülmemiş bir üreme başarısızlığı yaşadı. Keşfin, mevcut küresel ısınma eğilimlerine dayanarak, imparator penguen kolonilerinin %90’ından fazlasının yüzyılın sonuna kadar yarısının yok olacağı tahminlerini desteklediği belirtildi.
Araştırmacılar, bilinen beş imparator penguen kolonisinden dördünden hiçbir yavrunun hayatta kalmamış olma ihtimalinin yüksek olduğunu söyledi. Bu tespit, yavruların su geçirmez tüyler geliştirmesinden çok önce, üreme alanlarındaki deniz buzunun kaybolduğunu gösteren uydu görüntülerine dayanmaktadır.
TMMOB METEOROLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI
KAYNAK: WMO
Son Yorumlar