By Carol Rasmussen,
NASA’s Jet Propulsion Laboratory
Dünya atmosferi, pandemi ile birlikte, emisyonların düşürülmesine şaşırtıcı şekillerde tepki vererek, atmosferik ısınma ve hava kirliliğinin ne kadar yakından bağlantılı olduğunu gösterdi.
COVID-19 pandemisi ve bunun sonucunda dünyanın dört bir yanındaki ülkeler tarafından seyahat ve diğer ekonomik sektörlere getirilen kısıtlamalar, hava kirliliğini ve sera gazı emisyonlarını sadece birkaç hafta içinde önemli ölçüde azalttı. Bu ani değişiklik, bilim insanlarına, düzenlemelerin elde edilmesi uzun yıllar alacak, benzeri görülmemiş bir sonuçlar için ip uçları verdi.
NASA ve diğer uluslararası uzay ajanslarından alınan uydu verilerini kullanarak pandeminin atmosfer üzerindeki etkilerine ilişkin yapılan kapsamlı bir araştırma, bazı beklenmedik bulguları da ortaya koymaktadır. Çalışma ayrıca sıcaklık artışı ve hava kirliliğinin ikili tehdidine yönelik bazı öngörüleri de beraberinde getirmektedir.
Yeni çalışmanın baş yazarı ve California Pasadena’daki Caltech’te doktora sonrası araştırmacı Joshua Laughner, “Sıcaklık artışı ve hava kirliliği; bunları iki ayrı sorun olarak düşünebileceğimiz noktayı çoktan geçtik” dedi. “Atmosferdeki değişiklikleri neyin tetiklediğini anlamak için hava kalitesi ve iklimin birbirini nasıl etkilediğini de birlikte düşünmeliyiz.”
9 Kasım’da “ Proceedings of the Natural Sciences of Sciences’da “ yayınlanan makale, bu kurumdaki bilim insanları ve Caltech tarafından yönetilen Güney Kaliforniya’daki “Jet Propulsion Laboratuvarı’ndaki “bilim insanları tarafından yönetilen Keck Uzay Araştırmaları Enstitüsü. Yaklaşık 20 ABD ve uluslararası üniversiteden, federal ve eyalet kurumlarından ve laboratuvarlardan gelen katılımcılar, derinlemesine çalışma için dört atmosferik bileşen belirledi. Bunlardan en önemli iki sera gazı, karbondioksit ve metan olarak tanımlandı. Aynı zamanda iki hava kirletici olarak da nitrojen oksitler ve mikroskobik nitrat parçacıkları.
Karbon dioksit
Yazarların belirttiği en şaşırtıcı sonuç, 2020’de karbondioksit (CO2) emisyonları % 5,4 düşerken, atmosferdeki CO2 miktarının önceki yıllarda olduğu gibi yaklaşık aynı oranda artmaya devam etmesidir. JPL’nin karbon grubu başkanı ve çalışmanın ortak yazarı David Schimel, “1973 petrol kıtlığı gibi önceki sosyoekonomik bozulmalar sırasında, CO2 büyüme oranında hemen bir değişiklik görebiliyordunuz. Hepimiz bu sefer de görmeyi bekliyorduk.”dedi.
Araştırmacılar, NASA’nın 2014 yılında fırlatılan Orbiting Carbon Observatory-2 uydusundan ve NASA Goddard Earth Observing System atmosferik modelinden elde edilen verileri kullanarak, bu sonucun birkaç nedenini belirlediler. Birincisi, emisyonlardaki % 5,4’lük düşüş önemliyken, atmosferik konsantrasyonlardaki büyüme, doğal süreçlerin neden olduğu yıldan yıla normal değişim aralığındaydı. Ayrıca okyanuslar , son yıllarda olduğu kadar atmosferden CO2 absorbe edemedi
Hava Kirleticileri ve Metan
Güneş ışığının varlığında azot oksitler (NOx) diğer atmosferik bileşiklerle reaksiyona girerek insan, hayvan ve bitki sağlığı için tehlike oluşturan ozon oluşturabilir. Ancak bu onların tek tepkisi değil. Laughner, “NOx kimyası, bir parçayı çektiğiniz ve diğer beş parçayı değiştirdiğinizde ortaya çıkan inanılmaz derecede karmaşık iplik yumağıdır” dedi.
Daha önce bildirildiği gibi, NOx’teki COVID ile ilgili düşüşler, ozonda da hızlı küresel bir azalmaya yol açtı. Yeni çalışma, NOx’i sınırlamanın daha az olumlu etkisini ortaya çıkarmak için çeşitli kirleticilerin uydu ölçümlerini kullandı. Bu kirletici, atmosferdeki uzun ömürlü gazların parçalanmasında önemli bir rol oynayan hidroksil radikali adı verilen kısa ömürlü bir molekül oluşturmak üzere reaksiyona girer. Pandemi NOx emisyonlarını azaltarak atmosferin kendisini başka bir önemli sera gazından temizleme yeteneğini de sınırladı: metan.
Metan, atmosferdeki ısıyı yakalamada CO2’den çok daha etkilidir. Pandemi sırasında ne kadar metan emisyonunun düştüğüne dair tahminler belirsiz çünkü petrol sahası altyapısının yetersiz bakımı gibi bazı insani nedenler iyi belgelenmedi, ancak bir çalışma azalmanın % 10 olduğunu tahmin etmektedir.
Ancak CO2’de olduğu gibi, emisyonlardaki düşüş atmosferdeki metan konsantrasyonunu azaltmadı. Bunun yerine, metan geçen yıl % 0,3 arttı ki bu son on yılda diğer zamanlardan daha hızlı bir orandır. Daha az NOx ile metanı uzaklaştıracak daha az hidroksil radikali vardı, bu yüzden atmosferde daha uzun süre kaldı.
Pandemiden Çıkartılacak Dersler
Çalışma, pandeminin daha düşük emisyonlu bir geleceğin nasıl görünebileceği ve dünyanın oraya nasıl gelebileceği hakkında neler öğretebileceğini sormak için bir adım atmamızı sağlayacak.
Özellikle, ekonominin birçok sektöründe faaliyetin azalmasına rağmen, emisyonlar 2020’nin ikinci yarısında pandemi öncesi seviyelere geri döndü. Yazarlar, bugün var olan dünya çapındaki enerji altyapısını kullanarak işletmelerin ve bireylerin sınırlı ekonomik üretkenliği sürdürmeleri için emisyonlardaki bu geri dönüşün muhtemelen gerekli olduğunu düşünüyorlar. Çalışmada, “Bu, bu sanayi ve konut sektörlerinde faaliyeti azaltmanın kısa vadede pratik olmadığını gösteriyor. Bu sektörlerin emisyonlarını kalıcı olarak azaltmak, düşük karbon yayan teknolojiye geçişleri gerektirecektir.”
TMMOB
METEOROLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI
KAYNAK : NASA
Son Yorumlar