KAMUOYUNUN DİKKATİNE…
Meteoroloji Genel Müdürlüğünün (MGM) günler öncesinden şiddetli yağış ve yağışa bağlı “Sel olma olasılığı yüksek” duyurusu ve uyarısını yaptığı bölgede ne yazık ki, ne yetkililer ne de vatandaşlarımız durumu yeterince ciddiye almamıştır. Halbuki; MGM nin uyarılarına kulak verip bazı tedbirler ile risk azaltılmış olsaydı afetin boyutu bu büyüklükte olmayacaktı..
Hepimiz çok iyi biliyoruz ki ; Karadeniz bölgesinde böylesi kuvvetli bir yağış ve yağışlara bağlı olarak sel olayı ilk kez olmuyor, son da olmayacaktır. Bu miktardaki yağışlar bundan öncede gözlendi, bundan sonra da gözlenmeye devam edecektir.
Bu nedenle, Havzaya 500-1000 yıl boyunca yağan en kuvvetli yağışın oluşturacağı su seviyesi baz alınarak hesaplama yapılmadan, su basman seviyesi belirlenmeden yapılan her ev ya yıkılacaktır ya da su baskınları yaşayacaktır.
Mühendislik hesapları bu noktada devreye girmelidir. Su basman seviyeleri doğru hesaplanmalı, bu seviyenin altında bina yapımına müsade edilmemelidir. Su basman seviyesi demek bu seviyenin altında binaya giriş- bodrum kat vs. olmaz demektir. Bu seviyenin altına cam çerçeve konmaz demektir. Maalesef yöre koşullarına uygun özellikle oluşabilecek taşkın ve sellere karşı dayanıklı, duyarlı bina yapma fikrinden her geçen gün biraz daha uzaklaştık.
Hepimiz çok iyi biliyoruz ki; dünya nüfusunun yaklaşık olarak 3/4 ü şehirlerde yaşamaktadır. Bu rakam her yıl şehirlerde yaşayan nüfusun artması ile devam etmektedir. Bu nedenle Şehircilik çalışmaları multidisiplinli doğru planlamalar gerektirir. Meteoroloji bilimi de mutlaka planlamaların odağında olmak durumundadır.
Yerleşim yerlerini olumsuz etkileyecek parametrelerin en başında da yağış gelmektedir. Yerleşim alanını etkileyecek ölçekte beklenen maksimum yağışların hesaplanması yaşamsal öneme sahiptir. Bu hesaplara uygun alt ve üst yapıların oluşturulması gerekmektedir. Günümüzde 500 yılda 1000 yılda bir görülebilecek yağış verisiyle hesap yapılmadan artık şehir planlamaları yapılmamalıdır.
Giresunda meydana gelen sel felaketi nedeniyle dere yatağına yapılan evlerde ve işyerlerinde insanlar oturamaz ve çalışamaz durumda kaldılar. Benzer bir şekilde yarın ülkemizin herhangi bir şehrinde var olan battı çıktı geçitler ve çarpık yapılaşma nedeniyle yağışın yapacağı tahribat ile benzer görüntüleri görmemiz süpriz olmayacaktır..
Giresun’da askerlerimizin şehit olduğu yol ne yazık ki hatalı bir mühendislik hesabı ile menfezle geçilmiştir. Halbuki geçişin menfez yerine köprü ile sağlanması gerekirdi. Bu hesaplamaların doğru verilerle ve doğru uzmanlarla yapılması gerekirdi. Ülkemizde yağışlar ve akışlar ile ilgili hesaplamalar Meteoroloji Mühendisleri tarafından yapılmak zorundadır. Çünkü biz Meteoroloji Mühendisleri bu konularda eğitim aldık ve ülkemize bu hizmetleri vermek için yetiştirildik.
Dereleri köprü yerine menfezle geçerseniz bu ve bunun gibi ihmal ve yanlışlar yıllar içinde can ve mal kayıpları olarak ülkemize ciddi bir fatura çıkartacaktır.
‘İklim değişti ondan böyle oldu’ demek, kendi hatalarımızın vebalinden kurtulma ve tabir yerinde ise topu taca atmaktır. Giresun’da yaşadığımız afeti iklim değişikliğine bağlamak her türlü bilimsellikten uzaktır. Bir dahaki afete kadar kendimizi avutmak ve yapılan yanlışları gizlemek için iklim değişikliği ne yazık ki günah keçisi ilan edilmiştir.
İklimlerin değiştiği doğrudur, ama değişmeyen bizim zihniyetimizdir.
Şimdi her şey tekrardan gözden geçirilmelidir. Öncelikle yukarıdaki paragrafta anlatılan mühendislik hesapları ile binaların durumu gözden geçirilmeli, aciliyet gerektiren binaların devlet eliyle yıkılıp yerlerine durum ve bölge şartlarına uygun yeni binalar yapılması gerekir. Ayrıca, mühendislik uygulamaları ve memba tedbirleri ile (sel kapanı, ıslah sekisi, tersib bendi, ağaçlandırma ..vs gibi) taşkın riski azaltılmalıdır. Yeni yerleşim yerlerinin ise taşkın tehlike sınırlarını geçmeyecek şekilde yapılması, dere yataklarının üstünün kesinlikle kapatılmasına izin verilmemelidir.
Yağışları engellemek mümkün değildir. Ama yağışların sellere dönüşerek can ve mal kayıplarına yol açmasını mühendislik becerilerimizle engelleyebiliriz.
TMMOB
Meteoroloji Mühendisleri Odası
Son Yorumlar