İklim değişikliği etkilerinde, rekor artışlarla en sıcak sekiz yıl…
Deniz seviyesinin yükselmesi hızlanıyor, Avrupa buzullarının erimesi rekorlar kırıyor, aşırı hava koşulları yıkıma neden oluyor.
Şarm El-Şeyh, Mısır 6 Kasım (WMO)
Son sekiz yıl, sürekli artan sera gazı konsantrasyonları ve sera gazları kaynaklı en sıcak sekiz yıl olma yolunda hızla ilerliyor. Dünya Meteoroloji Teşkilatı’nın 2022’de Küresel İklimin Geçici Durum raporuna göre, aşırı sıcak hava dalgaları, kuraklık ve yıkıcı seller bu yıl milyonları etkiledi ve milyarlara mal oldu.
İklim değişikliğinin belirgin işaretleri ve etkileri daha dramatik hale geliyor. Deniz seviyesindeki yükselme oranı 1993’ten bu yana ikiye katlandı. Ocak 2020’den bu yana yaklaşık 10 mm artarak bu yıl yeni bir rekor seviyeye ulaştı. Uydu ölçümlerinin yaklaşık 30 yıl önce başlamasından bu yana deniz seviyesindeki genel artışın yüzde 10’u son iki buçuk yılda meydana geldi.
2022, Avrupa Alpleri’ndeki buzullar üzerinde son derece olumsuz diyeceğimiz erime etkisi yarattı. Grönland buz tabakası arka arkaya 26. yıldır kütlesini kaybetti ve Eylül ayında ilk kez orada kar yerine yağmur yağdı..
2022’deki küresel ortalama sıcaklığın şu anda 1850-1900 sanayi öncesi ortalamanın yaklaşık 1,15 [1,02 ila 1,28] °C üzerinde olduğu tahmin ediliyor. Nadir olarak görülen bir şekilde art arda meydana gelen ardışık üçlü bir soğutma etkisi oluşturan La Niña, 2022’nin muhtemelen en sıcak beşinci veya altıncı yıl olmasını sağlayacak. Ancak bu, uzun vadeli eğilimi tersine çevirmeyecek; Kayıtlara geçen en sıcak bir yıl daha olması sadece bir zaman meselesi.
Nitekim ısınma devam ediyor. 2013-2022 dönemi için 10 yıllık ortalamanın, 1850-1900 sanayi öncesi temel çizginin 1,14 [1,02 ila 1,27] °C üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. Bu, Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) Altıncı Değerlendirme raporu tarafından tahmin edildiği gibi, 2011’den 2020’ye kadar 1,09°C ile karşılaştırılmaktadır.
Okyanus sıcaklığı 2021’de (en son değerlendirilen yıl) rekor seviyelerdeydi ve ısınma oranı özellikle son 20 yılda yüksekti.
WMO Genel Sekreteri Prof Petteri Taalas,“Isınma ne kadar büyük olursa, etkiler o kadar kötü olacak. Atmosferde o kadar yüksek karbon dioksit seviyelerine sahibiz ki, Paris Anlaşması’nın belirlediği 1.5°C altına düşülmesi çok zor görülüyor” dedi.
“Pek çok buzul için artık çok geç ve erime, binlerce olmasa da yüzlerce yıl daha devam edecek. Deniz seviyesinin yükselme hızı son 30 yılda ikiye katlandı. Bunu hala yılda milimetre olarak ölçmemize rağmen, her yüzyılda yarım ila bir metre olarak ifade edersek bunun milyonlarca kıyı sakini ve alçakta bulunan devletler için uzun vadede büyük bir tehdit olduğunu anlayabiliriz” dedi.
“Pakistan’daki korkunç sel ve Afrika Boynuzu’ndaki uzun süredir devam eden ölümcül kuraklık ile gördüğümüz gibi, iklim değişikliğinden en az sorumlu olanlar çoğu zaman en çok acıyı çekmektedir. Ancak bu yıl iyi hazırlanmış toplumlar bile – Avrupa’nın büyük bir bölümünde ve güney Çin’de görülen uzun süreli sıcak hava dalgaları ve kuraklık gibi – extrem olaylar ile perişan oldu” dedi.
“Giderek artan aşırı hava koşulları, dünyadaki herkesin hayat kurtaran erken uyarılara erişmesini sağlamayı her zamankinden daha önemli hale getiriyor.”
WMO, Şarm El-Şeyh’teki BM iklim müzakerelerinin arifesinde, COP27’de Küresel İklimin Geçici Durumu raporunu ve beraberindeki interaktif hikaye haritasını yayınladı. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, önümüzdeki beş yıl içinde Herkes için Erken Uyarılar elde etmek için COP27’de bir Eylem Planı açıklayacak. Şu anda dünyadaki ülkelerin yarısı bunlardan yoksun. Bay Guterres, WMO’dan bu girişime öncülük etmesini istedi.
WMO Küresel İklim Durumu raporu yıllık olarak hazırlanmaktadır. Temel iklim göstergelerini kullanarak ve extrem olaylar ve etkileri hakkında rapor vererek iklimin mevcut durumu hakkında yetkili ve bir kaynak oluşturur. Geçici 2022 raporunda kullanılan sıcaklık rakamları Eylül ayı sonuna kadar olan rakamlardır. Nihai sürüm ise önümüzdeki Nisan ayında yayınlanacaktır.
TMMOB
METEOROLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI
KAYNAK: WMO
