İklim değişikliği muhtemelen Pakistan’da meydana gelen yoğun yağışları artırdı.
World Weather Attribution grubunun bir parçası olan ve önde gelen iklim bilimcilerinden oluşan uluslararası bir ekip tarafından yapılan hızlı ilişkilendirme analizine göre, çok büyük bir olasılıkla insan kaynaklı iklim değişikliği, Pakistan’ın büyük bölümlerini sular altında bırakan yoğun yağışları daha da artırdı. Bölgede aşırı yağışlar %50-75 oranında arttı. Bu duruma göre bazı iklim modelleri, bu artışın tamamen insan kaynaklı iklim değişikliğinden kaynaklanabileceğini öne sürüyor, ancak sonuçlarda halen tartışmalar ve önemli belirsizlikler var.
Pakistan Hükümeti, ülke genelinde yaklaşık 33 milyon insanın yağmur, sel ve toprak kayması gibi olaylardan etkilendiğini, en az 1.100 kişinin öldüğünü ve altyapı, ev, tarım arazisi ve hayvancılığın ciddi ölçüde tahrip olduğunu açıkladı. Ülkenin barajları üzerindeki büyük baskı oluşumu nedeniyle sel seviyeleri ve olayları artmaya devam ettikçe insani ve sosyo-ekonomik zararların daha da artması bekleniyor. Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA), muson yağışları nedeniyle oluşan sellerin kurbanlarına yardım etmek için 30 Ağustos’ta 160,3 milyon ABD doları tutarında flaş bir çağrı başlattı. Pakistan hükümeti 70’den fazla yerleşim merkezini “felaketin vurduğu” ilan etti.
BM Sekreteri Antonio Guterres 9-10 Eylül’de ülkeye yaptığı ziyarette, “Bizler, hepimiz olağanüstü yıkımın medyaya yansıyan görüntülerini gördük. Köyleri, yolları, köprüleri ve yoluna çıkan her şeyi tahrip eden suyun gücünü hayal edebiliyorum. Bu son derece ürkütücü ” dedi. “Hiçbir ülke bu kaderi hak etmiyor, özellikle Pakistan gibi küresel ısınmaya katkısı olmayan ve küresel ısınma için neredeyse hiçbir şey yapmamış ülkeler….”
Pakistan Meteoroloji Departmanı, kayıtların başladığı 1961’den bu yana en yağışlı Ağustos ayı olduğunu söyledi. Ulusal yağış ortalamanın yüzde 243 üzerindeydi. Aylık rapora göre Belucistan eyaletinde bu oran % 590 ve Sindh’de % 726 oldu.. Ülkeyi boydan boya aşan İndus nehri binlerce kilometrekare boyunca kıyılarını patlattı. Yoğun yerel yağışlar halen sürüyor. Bu nedenle kentsel sel baskınları, toprak kaymaları ve buzul gölü taşkınları devam ediyor.
Dünya Hava Durumu İlişkilendirme çalışması
World Weather Attribution bilim insanları ,iklim değişikliğinin yoğun yağış üzerindeki etkisini ölçmek için, 1800’lerin sonlarından bu güne yaklaşık 1,2°C’lik küresel ısınmadan sonra iklimi bugünkü haliyle karşılaştırmak için hava durumu verilerini ve bilgisayar simülasyonlarını analiz ettiler. Geçmişte kabul görmüş hakemli yöntemleri takip ettiler. Araştırmacılar : Haziran ve Eylül ayları arasında İndus nehri havzasında 60 günlük en yoğun yağış dönemi ve Sindh ve Belucistan’da 5 günlük en yoğun yağış dönemi olarak olayın iki yönüne odaklandılar.
Pakistan, İslamabad, İklim Değişikliği ve Sürdürülebilir Kalkınma Merkezi’nde Araştırmacı olan Fahad Saeed şunları söyledi: “Bu yılın başlarında yaşanan sıcak hava dalgasını şiddetlendirdiğine dair parmak izleri ve şimdi de seller, Pakistan’ın iklim değişikliği bu tür aşırılıklara karşı savunmasızlığının kesin kanıtıdır.”
Bilim adamları, modern iklim modellerinin İndus nehri havzasındaki muson yağışını tam olarak simüle edemediğini, çünkü bölgenin Muson yağışları etki alanının batı ucunda yer aldığını ve yağış düzeninin yıldan yıla son derece değişken olduğunu buldular. Sonuç olarak, iklim değişikliğinin etkisini, daha az değişkenlik ve daha güvenilir modellere sahip bölgelerdeki sıcak hava dalgaları ve yoğun yağış gibi aşırı hava olaylarının diğer çalışmalarında mümkün olduğu kadar doğru bir şekilde ölçemediler.
5 günlük toplam yağış için, bazı modeller iklim değişikliğinin Sindh ve Belucistan’daki 5 günlük toplam yağış miktarını %50’ye kadar artırdığını öne sürüyor. Bu, bölgede daha yoğun yağışlar öngören son IPCC değerlendirmeleri ve bu şiddetli yağış olaylarının son birkaç on yılda bölgede %75 arttığını gösteren tarihi hava durumu kayıtları ile uyumludur. İndus havzasında maksimum 60 günlük yağışın iklim modellemesinde büyük belirsizlikler vardı, bu da bilim insanlarının iklim değişikliğinin yağışın bu yönü üzerindeki etkisini tahmin edemedikleri anlamına geliyor.
Grantham Enstitüsü İklim Değişikliği ve Çevre, Imperial College London’da İklim Bilimi Kıdemli Öğretim Üyesi olan Friederike Otto şunları söyledi: Ayrıca, insanların atmosfere büyük miktarlarda sera gazı salmaya başlamasından bu yana bölgede yoğun yağışların önemli ölçüde arttığını gösteren tarihi kayıtlarla da uyumludur. Ve kendi analizimiz ayrıca daha fazla ısınmanın bu yoğun yağış olaylarını daha da yoğun hale getireceğini açıkça gösteriyor.”
Pakistan Meteoroloji Departmanı, ilgili ulusal paydaşlara ve yerel nüfusu bilgilendirmek için, ulusal ve bölgesel analizlere ek olarak WMO Flaş Sel Rehberlik Sistemi uyarı ürünlerini kullanarak yağış, sel ve toprak kaymaları hakkında tekrarlanan doğru uyarılar yayınladı. Ulusal Afet Yönetim Otoritesi de nehir taşkınları hakkında düzenli güncellemeler yayınlamaktadır. Bu uyarılar olmasaydı, ölü sayısı büyük olasılıkla daha da yüksek olacaktı.
WMO ayrıca insani yardım sektörüne brifingler ve tahminler de sağladı..
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres bir video mesajında, “Pakistan halkı şiddetli yağmurların ve sellerin bitmek bilmeyen etkileriyle karşı karşıya. Bu durum muhakkak ki on yılların en kötüsü. İhtiyaçların ölçeği sel suları gibi sürekli yükseliyor. Bu durum Dünyanın kolektif ve öncelikli dikkatini gerektirir.”
Pakistan’ın Planlama Bakanı Ahsan Iqbal, çağrının başlatıldığı törende şunları vurguladı: sıcak hava dalgaları, orman yangınları, çok sayıda buzul gölü taşkınları ve şimdi de bu feci muson selleri sadece bu yılın başlarından beri yaşanan deneyimler.”
Bu yıl Mart-Mayıs aylarında Pakistan, su kaynaklarını, sağlığı, tarımsal üretimi ve ekonomiyi etkileyen ve buzulların hızla erimesine neden olan yıkıcı bir sıcak hava dalgasına yakalandı. Hızlı bir ilişkilendirme araştırması, iklim değişikliğinin aşırı ısıyı 30 kat daha olası hale getirdiğini ortaya koydu.
Ağustos ayı yağışları
Pakistan Ağustos ayında rekor seviyede yağış aldı. 27 Ağustos itibariyle Pakistan, ülkenin neredeyse her yerine yağan yağmurla birlikte, ulusal 30 yıllık ortalamanın 2,9 katına eşdeğer yağış kaydetti. Pakistan Meteoroloji Departmanına göre, güney Pakistan’daki Sindh ve Belucistan eyaletleri de dahil olmak üzere, normal muson yağışlarının genellikle çok az olduğu bölgelerde ve istasyonlarda bile yağışlar aşırı seviyede oldu.
Sindh ve Belucistan’daki istasyonların yanı sıra Khyber Pakhtunkhwa ve Gilgit-Baltistan eyaletleri gibi kuzey bölgelerinde de yağışlı günlerin sayısı normalden çok daha yüksek oldu.. Örneğin, Sindh’de, çeşitli istasyonlar 1-3 normal yağışlı güne kıyasla 10-17 gün yağış aldı. Ek olarak, 24 saatlik birçok tarihsel yağış rekoru kırıldı – Padidan’daki (Sindh eyaleti) belirli bir bölge, aylık ortalama 46 mm yağışa kıyasla 1228 mm aylık yağış (30 Ağustos itibariyle) bildirdi. Aynı istasyon ayrıca 19 Ağustos’ta 24 saatte 355 mm yağışın olduğunu bildirdi.
Pakistan’ın güneyindeki birçok bölge halen sular altında. Kuzey Pakistan’da, özellikle de dağlık Hayber-Pahtunhva eyaletinde meydana gelen son sel, önümüzdeki günlerde ve haftalarda sel krizini daha da ağırlaştırma tehdidinde bulunuyor.
Ulusal Afet Yönetim Ajansı, web sitesinde muson seliyle ilgili günlük durum raporları yayınlıyor. Nowshera’daki Kabil Nehrinin debisi son yıllarda en yüksek seviyeyi gördü. Bu bilgi, Pakistan Meteoroloji Departmanı’nın Taşkın Tahmini Bölümünden alınan nehir akış çizelgelerine dayanmaktadır.
BM kurumları, sel felaketinin örneğin büyük mülteci nüfusu, sağlık tesisleri ve aşı kampanyaları üzerinde kalıcı ve yaygın yansımaları olacağı konusunda uyardı. Geçim kaynakları da ağır şekilde etkilenmeye devam ediyor. Bir çok aile için kritik bir geçim kaynağı olan 719.000’den fazla hayvan öldü, bunların yüzde 69’u Belucistan’da ve yüzde 28’i Pencap’ta meydana geldi.. OCHA’nın 30 Ağustos’ta yayınlanan Müdahale Planına göre, bugüne kadar 304.475 dönümü Belucistan’da, 178.186 dönümü Pencap’ta ve yaklaşık 1.54 milyon dönümü Sindh’de olmak üzere yaklaşık 2 milyon dönüm ekili alan ve meyve bahçesi de yağışlardan olumsuz etkilendi.
Pakistan bu tip feci sellere aslında hiç yabancı değil. 2010 yılında meydana gelen yıkıcı sel baskınları, Pakistan’ın kuzeyinde, Pakistan’ın kuzeyinden güneye doğru önce ani sellere, ardından nehir taşkınlarına neden olan çok şiddetli yağışlar nedeniyle büyük yıkıma ve can kayıplarına neden oldu.
Şu anda Pakistan’da devam eden felaketler, bir kez daha iklim değişikliğinin azaltılması ve adaptasyonuna duyulan ihtiyacı ortaya koymaktadır.. Ayrıca, WMO’nun tüm girişimler için BM Uyarıları ve entegre sel yönetimi ve ani sel rehberlik araçları aracılığıyla öngörülen eylemi yönlendirecek erken uyarılara evrensel erişim sağlama çabasının önemini de vurgulamaktadır. Öngörülü Eylemin, tahmin belirsizliği anlayışının yanı sıra son derece etkili olduğu kanıtlanmıştır ve dünya çapındaki topluluklara hayat kurtaran faydalar sağlamaktadır..
TMMOB
METEOROLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI
KAYNAK : WMO
Son Yorumlar