Yeni hazırlanan bir rapor, küresel iklim gözlemleri için öncelikleri ortaya koyuyor…
Küresel İklim Gözlem Sistemi (GCOS) tarafından hazırlanan yeni bir raporda, mevcut iklim sistemimiz hakkında en gerekli temel bilgileri toplamak ve iklimin nasıl değiştiğine dair izleme ve toplumsal anlayışı geliştirmek için yapılması gereken acil eylemler özetleniyor.
İklim gözlemleri artık hayati bir öneme sahiptir. Mevcut gözlemler, iklim değişikliğinin insan kaynaklı olarak meydana geldiğini kesin olarak ortaya koymaktadır. Oluşturulan projeksiyonlar iklim değişikliğine başarılı bir şekilde uyum sağlamak ve sera gazı emisyonlarını azaltmak için gerekenleri ortaya koymaktadır.
WMO Genel Sekreteri Prof. Petteri Taalas ;”İklim değişikliğine uyum sağlamak veya iklim değişikliğini azaltmak için yapılan tüm başarılı eylemler, yalnızca küresel bir iklim gözlem sistemi tarafından sağlanabilecek sağlam ve doğru bilgilere dayanmalıdır. İklim değişikliğinin etkilerini planlamak ve azaltmak, gelecekteki riskleri tahmin etmek ve anlamak, savunmasız nüfusları ve altyapıları korumak , değişen iklim hakkında son derece detaylı küresel bilgi gerektiriyor. Küresel iklim izleme, atmosferden okyanuslara, kriyosferden biyosfere kadar tüm Dünya sistemini kapsamalı ve su döngüsü ile enerji ve sera gazı bütçelerini kapsamalıdır” dedi.
WMO, GCOS’un ortak sponsorlarından biridir.
GCOS düzenli olarak iklim gözlem sistemlerindeki ilerlemeyi ve karşılanamayan gereksinimleri değerlendiren durum raporları ve ardından iyileştirilmesi için eylemler öneren uygulama planları üretir. 2022 GCOS Uygulama Planı, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesine (UNFCCC) kritik girdi sağlamaktadır. Bu bilgiler Kasım ayında BM iklim değişikliği müzakereleri COP27’ye sunulacaktır.
GCOS, uydu ve noktasal ölçümler ile, okyanus, atmosfer ve kara gözlemlerini kullanarak iklim sistemini izlemek ve iklim değişkenliği ve değişikliğinin etkilerini değerlendirmek için ihtiyaç duyulan verileri toplar ve belgeler. Dünyanın iklimini (atmosfer, biyosfer, okyanus, hidrosfer ve kriyosfer dahil) karakterize etmek için kullanılan 54 “Temel İklim Değişkenini” izler. Bu gözlemler, WMO’nun yıllık Küresel İklim Durumu raporlarını bilgilendirir ve UNFCCC sürecini desteklemenin yanı sıra Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli değerlendirmelerine data beslemesi yapar..
Geçen yıl yayınlanan 2021 GCOS Durum Raporu, mevcut gözlem sistemlerindeki başarıları ve boşlukları ortaya koydu. 2022 GCOS uygulama planı, bu boşlukları gidermek için önümüzdeki 5-10 yıl içinde gerçekleştirilmesi gereken başlıca pratik eylemleri de sunmaktadır. Bunlar ele alınması gereken altı ana temayı tanımlamaktadır..
Sürdürülebilirliğin Sağlanması.
Temel İklim Değişkenlerinin birçok gözlemi için ihtiyaç duyulan sürekliliği ve genişlemeyi sağlamak için sürdürülebilir finansman esastır. Pek çok gözlem, kısa vadeli finansman yoluyla desteklenmekte ve uzun vadeli kayıtların geliştirilmesini son derece savunmasız bırakmaktadır. Uydu gözlemleri, birçok ECV’nin izlenmesinde büyük bir başarı olmuştur, ancak bazı uydu gözlemlerinin uzun vadeli sürekliliği halen garanti edilmemektedir.
Veri Boşluklarını Doldurma.
Afrika, Güney Amerika, Güneydoğu Asya, derin okyanus ve kutup bölgelerinde birçok yerinde gözlem için halen büyük boşluklar var. 2015’teki son GCOS Durum raporundan bu yana maalesef hiçbir gelişme olmadı.
Veri kalitesini, kullanılabilirliğini ve faydasını iyileştirme.
Pek çok iklim gözlemi, işleme ve kullanılabilirliklerindeki tutarlılık eksikliği nedeniyle şu anda yeterince kullanılmamaktadır. Verilerin yeniden analizde kolayca kullanılabilmesini ve amaca uygun olmasını sağlamak için daha fazla çaba gereklidir.
Verileri Yönetme.
İklim değişikliğini ele almak ve anlamak için, mümkün olan en uzun zaman serilerinin korunması ve sürekli olarak kullanıma sunulması gerekir. Tüm iklim değişkenleri, verilere ücretsiz ve açık erişime sahip sürdürülebilir küresel veri havuzlarına ihtiyaç duyar. Basılı kopya veya eski dijital formatlardan veri kurtarma, veri serilerinin genişletilmesine olanak tanır ve sonuçların açık ve ücretsiz olarak erişilebilir olmasıyla yeterli şekilde planlanması ve finanse edilmesi gerekir.
Ülkelerle İlişki
Birçok iklim gözlemi, desteğe ve bölgesel ve küresel koordinasyona ihtiyaç duyan ulusal kuruluşlar tarafından yapılmaktadır. İklim gözlemlerinin faydalarının geniş çapta anlaşılması ve ulusal gözlemlerin küresel veri kümelerine katkılarının artırılması gerekmektedir.
Ortaya Çıkan İhtiyaçlar.
Paydaş ihtiyaçları her geçen gün daha da artmaktadır. GCOS Uzman Panelleri, uyarlama ve azaltma gibi müdahale tedbirlerinden kaynaklanan ortaya çıkan ihtiyaçların kısa vadede ele alınması gereken birkaç alanı zaten belirlemiştir. GCOS, gözlemlerin daha genel olarak uyumu nasıl destekleyebileceğini araştırmaktadır.
GCOS Atmosferik İklim Gözlem Paneli Başkanı Prof. Peter Thorne; ” Değişen iklimi izlemek ve anlamak için iklim sisteminin temel yönlerini sürekli olarak gözlemlemek gerekiyor. Değişen iklim sistemini anlamak için süregelen ihtiyaçlar var. Temel düzeyde, gözlemlemediğimiz şeyi anlayamayız ve anlayamadığımızı şeyleri de tahmin edeyiz. Aynı şekilde uyarlayamaz ve etkilerini hafifletemeyiz. ” dedi.
GCOS Yönlendirme Komitesi Başkanı Prof. Han Dolman, “Karbon, su ve enerjinin iklim döngülerinin ne kadar iyi izlendiğine ilişkin son bilimsel çalışmalar, ele alındığında bilimsel anlayışı, modelleri ve projeksiyonları iyileştirecek ek gözlemsel ihtiyaçlar belirlendi” dedi.
Okyanus Gözlemleri Fiziği ve İklim Paneli Başkanı Prof. Sabrina Speich,“Son otuz yılda uygulanan okyanus gözlemleri, okyanusun her ölçekte Dünya iklimini şekillendirmede merkezi olduğunu göstermiştir. İklim azaltma, adaptasyonu geliştirmek ve taraflara yüksek kaliteli bilgi sağlamak için, kıyılardan kutup bölgelerine, yüzeyden okyanus tabanına uzanan küresel bir okyanus gözlem sistemini geliştirmek ve sürdürmek gerekiyor” diyor
GCOS İklim için Karasal Gözlem Paneli başkanı Dr. Thelma Krug“Karasal sistemdeki değişiklikleri izlemek, hem iklim sistemindeki insan etkisini azaltmaya yönelik eylemlerin etkisini anlamak hem de uyum ve azaltma gibi müdahale önlemlerine olan ihtiyacı belirlemek için kritik öneme sahiptir. Temel iklim değişkenlerinin sistematik olarak güncellenmesi ve kullanılabilirliği, modellerin sürekli olarak iyileştirilmesine izin vererek, gelecekteki değişikliklere ilişkin tahminlerini ve projeksiyonlarını daha sağlam hale getiriyor.” diyor.
Küresel İklim Gözlem Sistemi programı, WMO, UNESCO Hükümetlerarası Oşinografi Komisyonu, Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) ve Uluslar arası Bilim Konseyi (ISC) tarafından ortaklaşa desteklenmektedir.
TMMOB
METEOROLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI
KAYNAK: WMO
