Kuzey Amerika’da yaÅŸanan sıcak hava dalgasını iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi olmadan açıklamak neredeyse imkansız.
Haziran ayının sonunda ABD ve Kanada’nın bazı bölgelerinde yaÅŸanan rekor düzeydeki sıcak hava dalgasının önde gelen iklim bilimcilerinden oluÅŸan uluslararası bir ekip tarafından yapılan hızlı bir iliÅŸkilendirme analizine göre, , insan kaynaklı iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin etkisi olmadan neredeyse imkansız olacağı ifade edildi. Sera gazı emisyonlarının neden olduÄŸu iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi, sıcak hava dalgasını en az 150 kat daha olası hale getirdi.
ABD ve Kanada’nın Pasifik Kuzeybatı bölgeleri ile Lytton köyünde tüm zamanların yeni bir Kanada sıcaklık rekoru olan 49.6°C (121.3°F) dahil olmak üzere birkaç derece rekor kıran sıcaklıklar ölçüldü. Bu deÄŸer daha önceki yıllarda ölçülen önceki ulusal rekor olan 45 °C’nin çok üzerinde C (113°F) dir. Sıcaklık rekorunun ardından kısa bir süre sonra, Lytton yerleÅŸkesi oluÅŸan bir orman yangını ile büyük ölçüde yok oldu.
Avrupa Orta Menzilli Hava Tahminleri Merkezi (ECMWF) tarafından uygulanan Copernicus Ä°klim DeÄŸiÅŸikliÄŸi Servisi’nin aylık bültenine göre, Kuzey Amerika rekor düzeydeki en sıcak Haziranını yaÅŸadı.
Bugün meydana gelen her sıcak hava dalgası, iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi nedeniyle daha olası ve daha yoÄŸun hale geliyor. Ä°klim deÄŸiÅŸikliÄŸinin bu yüksek sıcaklıklar üzerindeki etkisini ölçmek için yapılan hızlı iliÅŸkilendirme çalışmaları 1800’lerin sonlarından bu yana yaklaşık 1,2°C (2,2°F) küresel ısınmadan sonra iklimi bugünkü haliyle karşılaÅŸtırmak için gözlemleri ve bilgisayar simülasyonlarını analiz etmektedir.
Yaşanan aşırı sıcaklıklar, geçmişte gözlemlenen sıcaklık aralığının çok dışındadır. Bu da olayın mevcut iklim analizlerinde tam olarak ne kadar extrem olduğunu ölçmeyi zorlaştırmaktadır. İnsan kaynaklı iklim değişikliği olmasaydı ne olurdu ? Araştırmacılar bunun insan etkisi olmadan gerçekleşmesinin neredeyse imkansız olduğunu ifade ettiler..
Çalışma, World Weather Attribution grubunun bir parçası olarak Kanada, ABD, Almanya, Hollanda, Ä°sviçre, Fransa ve BirleÅŸik Krallık’taki üniversitelerden ve meteoroloji kurumlarından bilim insanları da dahil olmak üzere 27 araÅŸtırmacı tarafından gerçekleÅŸtirildi. Bu, iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin fırtınalar, extrem yağışlar, sıcak hava dalgaları, soÄŸuk havalar ve kuraklıklar gibi extrem hava olayları üzerindeki olası etkisini analiz eden ve ileten uluslararası bir iÅŸbirliÄŸidir.
Oxford Ãœniversitesi Çevresel DeÄŸiÅŸim Enstitüsü’nden Friederike Otto, bugün küresel ısınmanın daha yüksek seviyelerine ulaÅŸmasını bekliyoruz. “Gördüklerimiz inanılmaz. Dört veya beÅŸ santigrat derece (yedi ila dokuz derece Fahrenheit) ile rekorlar kırılıyor. Deneyimleme ihtimalimizi tabi ki göz ardı edemeyiz ama bu, o kadar istisnai bir olay ki, ” dedi.
Hollanda Kraliyet Meteoroloji Enstitüsü’nden Geert Jan Van, “Sıcak hava dalgalarının daha sık ve yoÄŸun hale gelmesini beklerken, bu bölgede bu kadar yüksek sıcaklık seviyeleri görmek beklenmedik bir durum dedi. Ä°klim deÄŸiÅŸikliÄŸinin sıcak hava dalgalarını nasıl daha sıcak ve daha ölümcül hale getirdiÄŸini gerçekten anlayıp anlamadığımız ciddi soruları gündeme getiriyor” diye ilave etti.
AraÅŸtırmacılar, iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin olaÄŸanüstü sıcaklıkları nasıl daha olası hale getirdiÄŸine dair iki alternatif açıklama buldular. Bir olasılık, iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin böylesine aşırı bir sıcak hava dalgasını daha olası hale getirmesine raÄŸmen, mevcut iklimde çok sıra dışı bir olay olmaya devam etmesidir. ‘Isı kubbesi’ olarak bilinen önceden var olan kuraklık ve olaÄŸandışı atmosferik dolaşım koÅŸulları, çok yüksek sıcaklıklar oluÅŸturmak için iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi ile birleÅŸir. Bu açıklamaya göre, iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin etkisi olmasaydı en yüksek sıcaklıklar yaklaşık 2°C (3,6°F) daha düşük olurdu.
Genel sera gazı emisyonları durdurulana kadar, küresel sıcaklıklar artmaya devam edecek ve bu tür olaylar daha sık hale gelecek. ÖrneÄŸin, bilim adamları, 2050’de meydana gelebilecek küresel sıcaklık artışı 2°C (3,6°F) ile sınırlı olsa bile, bunun gibi bir sıcak hava dalgasının yaklaşık her 5 ila 10 yılda bir meydana geleceÄŸini ortaya koydular.
Alternatif bir olası açıklama ise; iklim sisteminin, küçük bir genel küresel ısınma ile şu anda aşırı sıcaklıklarda şimdiye kadar gözlemlenenden daha hızlı bir artışa neden olduğu doğrusal olmayan bir eşiği geçmiş olmasıdır ki bu konuda daha çok çalışılması gerekecektir. Bu durum , geçen hafta Kanada görülen olay gibi rekor kıran sıcak hava dalgalarının iklim modellerinin öngördüğünden daha sık görüleceği anlamına gelir. Bu, mevcut bilimin iklim değişikliği altındaki sıcak hava dalgalarının davranışını ne kadar iyi yakalayabileceğine dair bazı ciddi soruları da gündeme getiriyor.
Åžu anda beklenen sıcaklık aralığının çok dışında gözlenen aşırı sıcaklıklar, ABD, Fransa, Almanya’nın bazı kısımları ile, Çin ve Japonya’yı da içeren bir aralık olan 50°N enlemine kadar olan yüksek enlemlerde de meydana gelebileceÄŸi konusunda güçlü bir uyarı göndermektedir. Bilim insanları, adaptasyon planlarının yakın geçmiÅŸte tanık olunan aralığın çok üzerindeki sıcaklıklar için tasarlanması gerektiÄŸi konusunda da uyarıyorlar.
Amerika BirleÅŸik Devletleri’nde, sıcaklığa baÄŸlı ölümler, havayla ilgili bir numaralı faildir. Ancak bu ölümlerin neredeyse tamamı önlenebilir. Sıcaklık eylem planları, sıcak hava dalgası erken uyarı ve müdahale sistemleri de dahil olmak üzere sıcaklıkla ilgili acil durumlara karşı hazırlığı artırarak ve daha sıcak bir geleceÄŸin ölümcül olmaması için yapılı çevremizde yapılacak deÄŸiÅŸikliklere öncelik vererek mevcut ve gelecekteki sıcaklık artışı ilgili hastalık ve ölüm oranlarını azaltabilir.
“AraÅŸtırma enstitüleri ve meteoroloji ajanslarından bu hızlı iliÅŸkilendirmeye katılan 27 bilim insanı ve yerel uzmanla bir haftadan biraz fazla bir süre içinde ne elde ettiÄŸimizi görmek inanılmaz. Dünyanın dört bir yanından gelen bilgi ve model verilerini birleÅŸtirmek, kapsamlı çalışma sonuçlarına olan güveni artırmaktadır.
TMMOB
METEOROLOJÄ° MÃœHENDÄ°SLERÄ° ODASI
KAYNAK : WMO
