Kuzey Kutbu ve Antarktika Deniz Buzu: Nasıl Farklılar?
Konu ile ilgili bir çok kesimden ve sık sık olmak üzere Kuzey Kutbu ve Antarktika’daki Dünya’nın deniz buzu ve bu bölgeler arasındaki farklar ve farklılıklar hakkında sorular alıyoruz.
Arktik deniz buzu son elli yılda azalırken, Antarktika deniz buzu önce arttı ve sonra azaldı. Peki, Neden farklı davranıyorlar?
Nasıl Farklılar
Kuzey Kutbu ve Antarktika arasındaki temel fark öncelikle coÄŸrafidir. Kuzey Kutbu, ince bir çok yıllık deniz buzu tabakasıyla kaplı ve kara ile çevrili bir okyanustur. (“Çok yıllık” en eski ve en kalın deniz buzu anlamına gelir.) Antarktika ise, çok kalın bir buz örtüsü ile kaplı ve bir deniz buzu çevresi ve Güney Okyanusu ile çevrili bir kıtadır.
Arktik Okyanusu çok derin ve etrafındaki iklim sistemleriyle yakından baÄŸlantılıdır, bu da onu iklim deÄŸiÅŸikliklerine Antarktika’dan çok daha duyarlı hale getirmektedir.
Kuzey Kutbu’ndaki deniz buzu insanların kutupları keÅŸfi süreci dahil , son on yıllara kadar yüzyıllar boyunca yıl boyunca yüzeyleri kaplardı. Ancak uydu gözlemleri, Kuzey Kutbu deniz buzunun 1979’dan beri boyut , kalınlık ve hacim olarak azaldığını gösteriyor.
Ortalama Arktik deniz buzu boyutu, 1850’den beri en düşük seviyede.
Yazın erime mevsimi boyunca, deniz buzunun kenarı Kuzey Kutbu’na doÄŸru çekilir ve sadece Kuzey Kutbu kışı boyunca yeniden büyür. Ä°nsan faaliyetlerinin neden olduÄŸu süregelen ısınmanın bir sonucu olarak, yaz deniz buzu kaybı eÄŸilimi (Temmuz’dan Eylül’e, ardından kışın yeniden büyümeye) devam ediyor.
Son araÅŸtırmalar, Kuzey Kutbu’ndaki deniz buzu kayıpları ile insanların tüm aylarda fosil yakıtları yakması arasında bir iliÅŸki olduÄŸunu ileri sürüyor.
İnsan faaliyetlerine bağlı aerosoller (atmosferde asılı duran küçük parçacıklar), Kuzey Kutbu deniz buzu boyutu kaybı eğiliminin bir kısmını telafi etti; Aerosol kirliliğindeki azalma, muhtemelen deniz buzu kaybının hızlanmasına neden olacaktır.
Deniz buzunun kenarlarında buz kaybı , Arktik deniz buzunun altına daha sıcak su girmesine ve Arktik Okyanusu’nun depoladığı ısı miktarını artırmasına neden olmaktadır.
Sonuç; daha fazla deniz buzu kaybı.
Mevcut Arktik deniz buzu boyutunu gösteren bir aşağıdadır.
Antarktika Denizi Buzu
Antarktika deniz buzu kışın genişler, ancak yazın büyük ölçüde kıtanın kenarına kadar erir.
Antarktika deniz buzu boyutu ÅŸu anda 1979’dan bu yana on yılların uzun vadeli ortalamasının altındadır. Daha önce, Antarktika deniz buzu kapsamı, deniz buzunu uzaklaÅŸtıran uzun vadeli, büyük ölçekli rüzgar sirkülasyonları nedeniyle uzun vadeli ortalamanın üzerindeydi.
Bu rüzgarlar Antarktika’dan , kıtaya daha yakın yerlerde daha fazla deniz buzunun oluÅŸması için yer açmaktadır. Ä°klim modelleri veya Dünya’nın iklimini etkileyen tüm faktörleri içeren bilgisayar simülasyonları bu özellikleri deÄŸerlendirmiÅŸtir.
Bu uzun vadeli rüzgar modelleri ne yazık ki birkaç yıl önce tersine döndü ve sonuçta Antarktika’yı çevreleyen önemli bir deniz buzu düşüşü oldu.
O zamandan beri değerler, uydu kayıtlarında önceki tüm yılların ortalamasında dolaşıyor. Mevcut Antarktika deniz buzu boyutunu gösteren bir şekil aşağıdadır.
Neden Deniz Buzu Önemlidir?
Aldığımız sorulardan bazıları neden kutup bölgelerini önemsememiz gerektiğini soruyor.
Bu bölgeler, küresel sıcaklığı düzenlemede çok önemlidir. Dünya sıcaklığının bir dengede kalması için çok önemli bir görev üstlenmişlerdir.
Deniz buzu parlak bir yüzeye sahip olduÄŸu için, dünyaya gelen enerjinin yüzde 50-70’i uzaya geri yansıtır. Yaz aylarında deniz buzu erirken, karanlık okyanus yüzeyini ortaya çıkarır. GüneÅŸ ışığının yüzde 50-70’ini yansıtmak yerine güneÅŸ ışığının yüzde 90’ını emer. Okyanus ısındıkça küresel sıcaklıklar daha da yükselir.
Ayrıca, kutup bölgelerinde olanlar bu bölgelerde kalmaz. Değişiklikleri küresel sıcaklıkları etkiler ve hatta okyanus dolaşımını değiştirebilir. Dünyanın deniz buzu, küresel yüzey ve okyanus sıcaklıklarındaki küçük değişikliklere bile duyarlıdır.
TMMOB
METEOROLOJÄ° MÃœHENDÄ°SLERÄ° ODASI
KAYNAK : NASA CLIMATE CHANGE
