İlk defa, Finlandiya Meteoroloji Enstitüsü ‘nden kar araştırmacıları Kanada Çevre ve İklim Değişikliği birimi ile işbirliği yaparak, Kuzey Yarımküre’ nin mevsimsel kar yağışı miktarı ve yağış eğilimini tahmin ettiler.
20 Mayıs 2020 tarihinde “Nature ” dergisinde yayınlanan araştırmaya göre, Avrasya ‘da kar kütlesi aynı kalmasına karşın Kuzey Amerika’ da önemli ölçüde azaldı. Aynı şekilde her iki kıta bölgesinde de karla kaplı alanlar alanlar azaldı.
Bu çalışma; WMO ‘ nun Küresel ölçekli ” Kryosfer Watch ” projesinin “kar izleme” faaliyetlerinde yer alan kar araştırmacılarının uzun yıllardır işbirliği yapması ile ortaya konuldu.
Hepimiz biliyoruz ki; Kar örtüsü miktarı ve karla kaplı alanların değişimleri en başta iklim sistemini (karbon döngü dahil) ve tatlı su kaynaklarını etkiliyor.
Hava tahminlerinin kalitesini arttırmak, Kar tahminlerinde de sağlanacak tutarlılık oranı ile muhtemel sel riskleri hakkında daha doğru bilgi vermek açısından kritik bir öneme sahiptir.
Ayrıca, iklim modellerinin güvenilirliğini analiz etmek ve geliştirmek için daha doğru bir tarihi zaman serisi kullanılabilir.
Finlandiya ve Kanadalı kar araştırmacılarının yaptığı bu çalışma ile , Kar miktarının tahminindeki belirsizğin % 33’ten % 7,4’e düşdüğü ifade edildi.
Şekil 1. Finlandiya Meteoroloji Enstitüsü’ndeki kar araştırmacıları tarafından geliştirilen yöntemle, çeşitli kar gözlemleri birleştirilebilmiştir. Yöntem, gözlemlerin hata paylarını % 33’ten % 7’ye düşürmüştür.
Kar miktarı ve karla kaplı alanların değişimleri uydu gözlemleriyle ve yerden yapılan ölçümlerle belirlenebilmektedir.
Geçmişte, kuzey enlemlerindeki kar miktarına ilişkin tahminler, farklı veri kümeleri arasında o kadar değişmiştir ki, kar miktarının tutarlı ve güvenilir bir genel resmini elde etmek mümkün olmamıştır.
Nature dergisinde yakın zamanda yayınlanan makale, çeşitli gözlemlerin hata paylarını azaltmak için bir yöntem ortaya koydu, bkz. Şekil 1.
Finlandiya Meteoroloji Enstitüsünden makaleye ve Araştırmaya katkı sağlayan Profosör Jouni Pulliainen yaptığı açıklamada “Kullanılan Yöntemin, farklı gözlemleri birleştirmek için kullanılabilir olduğunu ve kar miktarı hakkında her zamankinden daha doğru bilgi sağladığını belirtti. . Kardaki önceki % 33’lük önemli belirsizlik % 7,4’e düştü ”dedi.
Kar kütlesi aynı kaldı, ancak karla kaplı alanlar azaldı
Araştırmacılar, Kuzey Yarımküre’de, Şubat-Mart dönemindeki yıllık maksimum kar kütlesini hesapladıklarında 40 yılda kar kütlesinde çok az azalma olduğunu belirlediler
Bununla birlikte, karla kaplı alanların aynı dönemde, özellikle ilkbaharın sonlarında, önemli ölçüde azaldığını belirlediler. Karla kaplı alanlardaki bu değişim hem tüm kuzey yarımkürede hem de Kuzey Kutbu’nda görülmektedir. Şekil 2
Profosör Jouni Pulliainen, “Geçmişte, küresel ve bölgesel kar yağışı eğilimlerinin tahminleri yalnızca bir gösterge niteliğindeydi. Sonuçlar, kuzey bölgelerinde, özellikle Asya’nın kuzey bölgelerinde yağış miktarının arttığını gösteriyor.” dedi.
Yağışın genellikle kar olarak yağdığı kuzey bölgelerinde, kar kütlesi aynı kalmıştır, hatta bir miktar artmıştır. Kışın yağışın kar yerine su olarak düştüğü güney kısımlarında, hem karla kaplı alanlar hem de kar kütlesi azalmıştır.
Şekil 2. 1980-2018 yılları arasında kar kütlesindeki değişiklikler. A-E bölgelerinde kar miktarında büyük bölgesel değişiklikler gözlenmektedir. Mavi alanlarda (A, E) kar kütlesi azalmış, kırmızı alanlarda (B, C, D) kar kütlesi artmıştır. Ölçek, karın su değerinin 10 yılda milimetre olarak değişmesidir (su değeri, karın eridiğinde bir sütunun ne kadar yüksek olduğunu gösterir). Finlandiya Meteoroloji Enstitüsü tarafından “Nature ” dergisinde sunulan bu tablodan Kar kütlesi aynı kaldığı, ancak karla kaplı alanların azaldığı görülebilmektedir.
Geçtiğimiz kış mevsiminde kar hattının bazı yerlerde yüzlerce, bazı yerlerde normalin binlerce kilometre kuzeyinde olduğu belirlendi.
Finlandiya Meteoroloji Enstitüsü, Uydu hizmetleri ve araştırma grubu başkanı ve Doğa makalesinin ortak yazarı Kari Luojus, “Dünyanın dört bir yanındaki kar çizgisi bu kış normalden daha kuzeyde idi. Kuzey enlemlerinde ise birçok yerde ortalama yıllara göre çok daha fazla kar var” dedi.
2020 kışında, özellikle Avrupa’da, karla kaplı alanlar ortalamadan önemli ölçüde daha düşük olmuştur. Avrupa’da kar hattı bazı yerlerde yüzlerce, bazı yerlerde normalin binlerce kilometre kuzeyindedir.
Öte yandan, Avrupa’nın ve Avrasya’nın en kuzey bölgelerinde ise ortalamadan çok daha fazla kar vardı.
Kuzey Amerika’da kar miktarı da kuzey enlemlerinde ortalamadan daha fazla olmuştur. Kış başında, her fırtına ile bölgeye büyük miktarda kar getiren çok sayıda büyük kar fırtınası gözlenmiştir.
Uluslararası işbirliği – Güvenilir ve Kapsamlı sonuçlar
Yapılan Karşılaştırma ve Değerlendirme Çalışması (SnowPEx) projesi kapsamında gerçekleştirildi. WMO Global Cryosphere Watch – Snow Watch Ekibi tarafından Ocak 2013’te, farklı uydu sensörlerinden elde edilen kar ürünlerinin değerlendirilmesi ve birleştirilmesi ile gerçekleştirildi.
SnowPEx, ABD, Kanada, Çin, Japonya ve çoğu Avrupa ülkesinin karla uğraşan uzmanlarının katılımıyla gerçekleşen uluslararası bir çalışmadır.
Finlandiya, İsveç, Norveç, Avusturya, İsviçre, Fransa, İtalya, İngiltere, Almanya. Proje büyük ölçüde Avrupa Uzay Ajansı tarafından ve katılımcı kuruluşların önemli katkılarıyla finanse edilmektedir.
Kanada Çevre ve İklim Değişikliği biriminden Dr. Chris Derksen “SnowPEx, çok sayıda kuzey yarımkürede kar su eşdeğeri veri kümesinin değerlendirilmesini kolaylaştıran çok başarılı bir girişimdir. Hem uzaktan algılama hem de kara yüzeyi modelleme topluluklarının önemli katkıları vardır. SnowPEx’in sonuçları, özellikle genel tahmin doğruluğunu artırmak ve gözlemsel belirsizlikleri gidermek için birden fazla bağımsız veri kümesini birleştirmedeki değeri göstermektedir. ”
Şekil 3: Gigatonnes’da Kuzey Yarımkürede kar kütlesi. Bu kış kar miktarı kırmızı olarak gösterilmiştir. En son gözlem tarihi ise 13 Mayıs 2020’dir. 1982’den 2012’ye kadar olan ortalama kar kütlesi siyah kesik çizgili grafikte gösterilmiştir. Uydu gözlemleri ve yer ölçümlerinden elde edilen veriler. Finlandiya Meteoroloji Enstitüsü ve WMO Küresel Kriyosfer İzleme programından alınmıştır.
TMMOB
Meteoroloji Mühendisleri Odası
Kaynak: WMO
Son Yorumlar