Kuzey yarımkürede orman yangıları artıyor

Kuzey Yarımküre’de özellikle kuzeydoÄŸu Rusya, batı Kanada ve batı Amerika BirleÅŸik Devletleri’nde orman yangınları sezonu, çok sayıda ve gittikçe artan sayıdaki yoÄŸun yangınlarla alevleniyor;

Son haftalarda gözlenen yüksek sıcaklıklar ve şiddetli kuraklık, daha yüksek sayıda daha yoğun yangınlara katkıda bulunabilir.

İklim değişikliğinin gözlenen ve bilinen bir çok olumsuz etkisinin yanında dünya çapında olmak üzere yangın oluşması için uygun hava sıcaklığı sıklığını ve/veya şiddetini artırdığına dair artan kanıtlar belirlendi. Uluslararası üne sahip bilim adamlarının 2020 güncellemesine göre, orman yangınlarındaki son artışları tek başına arazi yönetimi açıklayamaz.

Küresel gözlem sistemi, yangın tehlikelerini tespit etmeyi ve izlemeyi mümkün kılan uydu teknolojisindeki gelişmeler sayesinde son 20 yılda büyük ölçüde genişletildi.

WMO’nun Küresel Atmosfer Ä°zleme Programı, yangın tehlikesi ve ilgili hava kirliliÄŸi tehlikeleri hakkındaki tahminleri ve uyarıları destekleyen tahmin sistemlerini güçlendirmek için geniÅŸ bir ortak ağıyla birlikte çalışmaktadır.

Orman yangınları, yanmaktan kaynaklanan doğrudan tehdide ek olarak, partikül madde ve karbon monoksit, nitrojen oksitler ve metan olmayan organik bileşikler gibi zehirli gazlar dahil olmak üzere zararlı kirleticileri de atmosfere salmaktadır.

Yanan biyokütleden kaynaklanan partiküller ve gazlar, atmosferik sirkülasyon ile uzun mesafelere taşınabilir ve bu bölgelerdeki hava kalitesini olumsuz olarak etkiler. WMO 2021 Aerosol Bülteni bu nedenle yangınlara odaklandı.

KuzeydoÄŸu Rusya

Copernicus Atmosfer Ä°zleme Servisi (CAMS), 6 Temmuz’da kuzey yarım küredeki yangın faaliyetleri hakkında bir güncelleme yayınladı. CAMS, dünyadaki orman yangınlarının konumu, yoÄŸunluÄŸu ve tahmini emisyonlarının yanı sıra, duman emisyonlarının rüzgarlarla taşınması ve dumanın bileÅŸimi hakkında en son bilgileri saÄŸlamaktadır. Bu, potansiyel sıcak noktaları belirlemeye ve belirli yangınların neden çıktığını ve bunların atmosferik bileÅŸim üzerindeki etkilerini anlamaya yardımcı olmaktadır.

Son iki yılda CAMS, Kuzey Kutup Dairesi de dahil olmak üzere Rusya’nın uzak kuzeydoÄŸusundaki yangınların ve ilgili emisyonların sayısında artışlar gözlemledi. Bu yıl ÅŸu ana kadar Kuzey Kutbu’ndaki faaliyetler 2019 ve 2020’deki gibi daha önce benzeri görülmemiÅŸ ölçekte olmasa da, son günlerde yangınların sayısı ve tahmini günlük emisyonları artış göstermektedir.

Ãœlkenin uzak kuzeydoÄŸusundaki Rusya Saha Cumhuriyeti’ndeki orman yangınları Haziran ayı sonlarında ve Temmuz ayı baÅŸlarında artmakta idi. Son iki yılda Haziran ayının ikinci haftasından itibaren yaygın olarak görülen orman yangını olayları bu yıl daha geç olarak, ayın son haftasında baÅŸladı.

Bu noktada, yanan yangınların sayısı hızla arttı ve ayın son birkaç gününde, 2019 ve 2020’de görülen seviyelerle karşılaÅŸtırılabilir düzeye ulaÅŸtı.. Bölgenin üzerinde, Arktik Okyanusu’na ve Kuzey Pasifik Havzası’na doÄŸru bir miktar ulaÅŸan aerosol optik derinliÄŸi için yüksek deÄŸerlere sahip büyük bir duman bulutu kaldı.

Britanya Kolombiyası, Kanada

Haziran ayının son haftası, batı Kanada’da yükselen sıcaklıklara ve rekor kıran bir sıcak hava dalgasına tanık oldu. Bunun yanı sıra, önemli ve etkisi yıkıcı orman yangınlarının hızlı geliÅŸimi gözlendi. Yangınların yoÄŸunluÄŸu konvektif faaliyetlere ve yıldırımların geliÅŸmesine yol açmıştır. British Columbia için CAMS GFAS verileri, Haziran ayının sonunda, 2003-2020 ortalamasının oldukça üzerinde, günlük toplam (yangın radyasyon gücü ) FPR’de net bir artış olduÄŸunu gösteriyor.

Batı Amerika Birleşik Devletleri

Batı ABD’nin geniÅŸ bölgelerindeki ÅŸiddetli kuraklık koÅŸulları, “çok” ila “aşırı” yangın tehlikesi seviyelerinin gerisindedir. Åžimdiye kadarki en önemli orman yangınları Arizona, New Mexico ve Utah’ta görüldü, ancak koÅŸullar devam ederse komÅŸu eyaletlerde de yangınların artması beklenmektedir. Özellikle Kaliforniya. Küresel yangın asimilasyon sistemi (GFAS), orman yangınları ve biyokütle yanmasından kaynaklanan günlük emisyon tahminlerini üretmek için uydu tabanlı sensörlerden gelen yangın radyasyon gücü (FRP) gözlemlerini kullanır. Bu bölge için en son GFAS zaman serisi, Haziran ayının ilk haftasından bu yana 2003-2020 ortalamasının oldukça üzerinde günlük toplam FRP göstermektedir.

TMMOB

METEOROLOJÄ° MÃœHENDÄ°SLERÄ° ODASI

KAYNAK : WMO