Ortalamadan daha sıcak. Ama ortalama nedir?

WMO bilim insanları İngiltere’nin Met Office tarafından yayınlanan bir blog yazısında küresel iklim izlemenin önemini ve karar vermedeki değerini açıkladı..

Yaz sıcaklarını yoğun olarak yaşadığımız bu günlerde özellikle, Avrupa’nın pek çok bölgesinde hava sıcaklıklarının ortalamalardan daha sıcak olduğu konusunda çok şey konuşuluyor. Peki o zaman ortalama nedir?

Tamam biraz karmaşık gibi. İşte bu yüzden küresel koordinasyona ve desteğe ihtiyacımız olacak.

Dünya Meteoroloji Teşkilatı, karar vermeyi desteklemek ve mümkün olan en iyi bilimsel desteği sağlamak için Dünya’nın iklimini küresel ölçekte izlemeye çalışmaktadır.

Belirli bir günün, haftanın, ayın veya yılın ortalamalardan daha sıcak mı yoksa daha yağışlı mı olduğunu değerlendirmek için “İklimsel Standart Normaller” olarak bilinen 30 yıllık bir temel kullanılır.. Bunlar, 1 Ocak 1981–31 Aralık 2010, 1 Ocak 1991–31 Aralık 2020 ve benzeri gibi daima en az 30 yıllık bir süre boyunca klimatolojik verilerin ortalamalarıdır. İklimimizdeki doğal değişkenlik nedeniyle uzun vadeli bir ortalama kullanmak çok önemlidir.

Sera gazlarının artan atmosferik konsantrasyonları, Dünya’nın iklimini eskisinden çok daha hızlı değiştirmektedir. Bu nedenle WMO, değişen iklimi ve günümüze olan etkisini daha iyi yansıtmak için standart 30 yıllık referans döneminin her on yılda bir güncellenmesi gerektiğine karar vermiştir.

Bu, su yönetimi, enerji, tarım ve bağcılık (üzüm üretimi) gibi iklime duyarlı sektörlerde ve endüstrilerde operasyonel olarak karar verebilmek için hayati önem taşımaktadır. En yüksek enerji yükünün tahmininden tutunda, mahsul seçimi ve ekim zamanları, nakliye planlaması ve programları gibi daha bir çok alanda güncel bilgilere ihtiyaç vardır.

Yeni bir temel

2020 yılı sonuna kadar, iklim normallerinin hesaplanmasında en güncel ve yaygın olarak kullanılan standart referans dönemi, 1981-2010 arasındaki 30 yıllık dönemdi. WMO’nun son Yürütme Konseyi, 1991-2020’deki yeni 30 yıllık temelin küresel olarak benimsenmesini tavsiye etti ve Üyelerine gözlem değerlerini güncellemeleri konusunda yardımcı olmak için destek sözü verdi.

Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa’daki birçok WMO üyesi ülke, büyük miktarlarda iklim verilerinin analiz edilmesini içeren ve daha sık güncellemeler yapmayı daha kolay hale getiren ve günümüzde giderek daha çok kullanım alanı bulan güçlü bilgisayarlar ve iklim veri yönetim sistemlerinin de yardımıyla ,yeni hedef olarak konulan temel çizgiyi çoktan geçmiştir.

Ancak veri toplama ve işleme kapasitelerinde önemli boşlukları olan gelişmekte olan ülkeler için bu durum daha farklıdır. Bu konu gerçek bir zorluk olarak durmaktadır. 193 Üyeden sadece 70’i 1991-2020 dönemi için İklim Normallerini (CLINO) sundu. Bu değer tüm WMO üyesi ülkeler göz önüne alındığında % 37’den daha az demektir. Bu gerçeklik, 2023’te CLINO koleksiyonunun tamamlanması için belirlenen son tarihin anlamsız kalması endişesini artırıyor.

“CLINO 1991–2020’nin eksik olması, Üyelerin ve WMO ürün ve hizmetlerinin kalitesini ciddi şekilde engelleyecektir. El Niño/La Niña izleme, İklim Durumu raporları, mevsimsel tahminler vb. gibi operasyonel izleme ve tahmin ürünleri, güncellenmiş bir CLINO’nun henüz oluşturulamamış olmasından zarar görecektir. WMO İklim İzleme ve Politika Bölümü Başkanı Omar Baddour, değişen iklimin bir sonucu olarak bu ürünler çeşitli uygulama sektörleri için yeterli uygunluklarını kaybedecek” diyor.

Üyelerin veri gönderimini ve toplanmasını hızlandırmak için Üyeler, WMO Sekreterliği, Teknik Komisyonlar ve Bölgesel Dernekler arasında acil bir toplu eyleme ihtiyaç olduğunu ekliyor..

Met Office’ten Lisk ve WMO Hizmetler Komisyonu başkanı da aynı fikirde. “İklim Normalleri veri seti, tüm dünyada çok çeşitli uygulamalar için kullanılıyor. Ayrıca, iklim değişikliği izlemeyi kıyaslamak için kullanılan sabit tarihsel referans dönemleri olduğunu da vurgulamakta fayda var. Uzun vadeli iklim değişikliği değerlendirmesi için WMO Referans Dönemi, 1961-1990 dönemini temel alırken, sanayi öncesi referans dönemi olan 1850-1900, WMO ve IPCC tarafından geçmiş ve gelecekteki küresel sıcaklık artışlarını tahmin etmek için temel olarak kullanılır.”

“WMO Hizmetleri Komisyonu şu anda iklim değişikliği ile ilgili bilgilerin daha iyi iletilmesini desteklemek için iklim normallerinin ve diğer referans dönemi temellerinin kullanımı için iyi uygulamalar konusunda rehberlik geliştiriyor” diye ekliyor.

Konsolide veriler

WMO, sıcaklıklar için altı uluslararası veri kümesi kullanır – HadCRUT.5.0.1.0 (Met Office, İngiltere), NOAAGlobalTemp v5 (ABD), NASA GISTEMP v4 (ABD), Berkeley Earth (ABD), ERA5 (ECMWF) ve JRA-55 (Japonya) .

2021’de Met Office ve East Anglia Üniversitesi, hızla ısınan Kuzey Kutbu gibi verilerin seyrek olduğu alanlarda daha iyi kapsama dahil olmak üzere uzun süredir devam eden HadCRUT veri setlerini yükseltti. Bu, küresel, yarı küresel ve bölgesel sıcaklık değişikliklerinin daha doğru tahminlerini sağlar. Önceki sürüm olan HadCRUT4, diğer küresel sıcaklık veri setlerinden daha az ısınma gösterdi. HadCRUT5, son on yıllardaki bu diğer veri kümeleriyle artık daha tutarlı ve 1850’den bu yana tam dönem boyunca çoğunun yaptığından biraz daha fazla ısınma gösteriyor.

Böylece, 2021’deki ortalama küresel sıcaklık, sanayi öncesi seviyenin yaklaşık 1.11°C (± 0.13) üzerindeydi. Kayıtlardaki en sıcak yıl, güçlü bir El Nino olayı ve küresel ısınmanın birleşimi nedeniyle ortalama küresel sıcaklığın sanayi öncesi dönemin 1,29°C üzerinde olduğu 2016 yılı olmaya devam ediyor.

Her geçen yıl Paris Anlaşması’nın 1,5°C alt sınırına ulaşma riskimiz artıyor. Bu nedenle sürekli iklim izleme çalışmalarımız, azaltım politikasını bilgilendirmek ve iklim değişikliğine uyum sağlama çabalarımız da bize rehberlik etmek için hayati önem taşımaktadır.

TMMOB

METEOROLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI

KAYNAK:WMO