- Sel, Ani Sel ve Taşkınlar
Yurdumuzda hemen hemen her yıl felaketlere, önemli can ve mal kaybına neden olan ve ani aşırı yağışlar sonucu oluşan sel ve taşkın olayları meydana gelmektedir. Ülkemizin gelişen şehir, kasaba ve yerleşim bölgeleri, altyapı ve endüstri tesisleri, tarım ve turizm alanları, özetle sosyal ve ekonomik değerler her yıl artan sel ve taşkınların tehdidi altındadır.
Seller ile mücadelede öncelikle oluşum süreleri ve yerlerinin bilinmesi gerekmektedir. Gerçekte seller, oluşma süreleri bakımından ikiye ayrılır: I. Sel ( floods ); bir hafta veya daha uzun bir süre içinde oluşabilir, ve 2. Ani Seller ( flash floods), 6 saat içinde oluşabilir.
Ani seller, çöller dahil, dünyanın her tarafında sık sık görülür.
Normal seller ise oluşma yerleri bakımından dörde ayrılır: I. Dere ve Nehir Selleri, 2. Dağlık Alan Selleri, 3. Şehir Selleri ve 4- Kıyı Selleri.
Seller en sık görülen ve en tahrip edici doğal afetlerden biridir. Sellerin neden olduğu hasar sadece su basması ile sınırlı değil aynı zamanda sel ile beraber çamur ve diğer dağ kalıntılarının akması da büyük problemlere neden olur. Sel nedeniyle meydana gelen ölümlerin çoğunu, gelişmiş ülkelerde (örneğin, ABD’de yılda ortalama 140 kişi) otomobillerinin içinde sürüklenen insanlar oluşturur. Gelişmemiş ülkelerde en önemli problem, sel tehlikesi öncesinde insanların doğru ve zamanında uyarılamamasıdır. Türkiye’de de daha çok sel yataklarına yerleşmiş ve sel için gerektiği gibi önceden modern meteorolojik ihbarlar ile uyarılamayan insanlar ölmektedir.
Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi sellerin her çeşidine karşı erken uyarı sistemleri kurmak ve işletmek Türkiye’de de tek başına Devlet Meteoroloji işleri Genel Müdürlüğünün (DMİ) veya ona bağlı bir “ Fırtına Tahmin ve Erken Uyarı Merkezinin görevi olmalıdır. Gelişmiş ülkelerdeki gibi ülkemizde de, gerektiğinde 2-aşamalı ve yerel ani sel ve fırtına ihbarları ve tavsiyeleri sırasıyla “Ani Sel Gözetleme” ( gözetleme alanında veya yakınında ani sel oluşma ihtimali var, hazırlıklı ol ! ) ve “Ani Sel Uyarısı” (uyarı alanında ani sel şuan oluşuyor veya oluşması an meselesi, derhal önlem al ! ) ile insanlarımız hiç bir bürokratik işleme ihtiyaç duymadan bilgilendirilebilmeli ve tehlike bölgelerinde, en geç bir saat içinde boşaltabilecek şekilde gerekli olan sivil savunma afet planı ve hazırlıkları yapılmalıdır.
TMMOB
METEOROLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI
