Şubat ayı , düşük deniz buzu seviyesi ve aşırı hava durumları ile kemdini gösteriyor..
Antarktika’daki deniz buzu miktarı, üst üste ikinci yıl Åžubat ayında tüm zamanların en düşük seviyesine indi. Arktik deniz buzunun kapsladığı alan, kayıtlardaki en düşük ikinci (ortak) seviyeydi. Deniz buzu küresel, bölgesel ve yerel tüm hava modelleri üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Tabi ki ve bunun tersi de geçerlidir. Deniz buzu aynı zamanda WMO’nun Küresel Ä°klim Durumu raporlarında da önemli bir iklim göstergesidir.
AB’nin Copernicus Ä°klim DeÄŸiÅŸikliÄŸi Servisi’ne göre, küresel olarak, sıcaklık ve yağışta birçok aşırılık ile kaydedilen en sıcak beÅŸinci Åžubat oldu. Avrupa, kayıtlardaki en sıcak geçen ikinci kışını yaÅŸadı.
Deniz buzu
Deniz buzu kapsamındaki değişikliklerin toplum ve ekosistemler üzerinde büyük etkileri olabilir.
Kuzey Kutbu, küresel düzeyde gerçekleşen ortalama ısınmanın iki katından daha hızlı ısınıyor. Sonuç olarak, Arktik deniz buzu, 45 yıllık uydu kayıtlarına göre rekor düzeyde geri çekildi. Deniz buzu kapsamı, Şubat ayı döneminin sonunda kaydedilen ikinci en düşük veya 1981-2010 ortalamasının (15.30 milyon kilometre kare veya 5.91 milyon mil kare) altındaydı.
Antarktika deniz buzunun kapsamı hem Ocak hem de Åžubat aylarında rekor düşük seviyelerde izlendi. Åžubat ayının sonunda, kapsam 1,83 milyon kilometrekareydi (707.000 mil kare). Bu, Åžubat 2022’deki minimumun 93.000 kilometrekare (35.900 mil kare) daha altında.
Geçen yıl boyunca, yeni buz normalden daha ince ve daha kırılgan olan Antarktika’da da deniz buzu miktarı genellikle düşüktü.
Bunun doÄŸal hava dalgalanmalarının bir parçası mı yoksa iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin bir sonucu olarak yeni bir uzun vadeli erime eÄŸilimi mi olduÄŸu sonucuna varmak için henüz çok erken – ki bu deniz seviyesinin yükselmesi için önemli zincirleme etkilere sahip olabilir .
Antarktika deniz buzu kapsamı geleneksel olarak Batı Antarktika ile Antarktika yarımadası ve çok daha büyük olan DoÄŸu Antarktika arasında büyük yıllar arası ve bölgesel deÄŸiÅŸkenlik göstermiÅŸtir. Ancak bazı bilim insanları bunun deÄŸiÅŸebileceÄŸini söylüyor. Son on yılda, daha az bölgesel deÄŸiÅŸkenlik var ve bu durum, 2016’dan beri gözlemlenen daha düşük Antarktika deniz buzu seviyelerine katkıda bulundu.
14 milyon km2’lik bir alana yayılan (kabaca Avustralya’nın iki katı büyüklüğünde) Antarktika soÄŸuk, rüzgarlı ve kurudur. Yıllık ortalama sıcaklık Antarktika kıyılarında yaklaşık -10°C ile iç kesimlerin en yüksek kısımlarında -60°C arasında deÄŸiÅŸir. Muazzam buz tabakası 4,8 km’ye varan kalınlıkta ve dünyadaki tatlı suyun yaklaşık olarak % 90’ını içeriyor. Bu buz tabakasının tamamı eridiÄŸinde deniz seviyesini yaklaşık 60 metre yükseltmeye yetiyor. Antarktika Yarımadası (Güney Amerika’ya yakın kuzeybatı ucu), son 50 yılda neredeyse 3°C ile gezegenin en hızlı ısınan bölgeleri arasındadır.
Sıcaklıklar ve yağış
ECMWF tarafından iÅŸletilen Copernicus Ä°klim DeÄŸiÅŸikliÄŸi Servisi’ne göre, kış, DoÄŸu Avrupa ve kuzeydoÄŸu Avrupa’nın bazı bölgelerinde ortalamanın çok üzerinde sıcaklıklarla, Avrupa için kaydedilen en sıcak ikinci yıl oldu.
Şubat ayı sıcaklık olayları
Åžubat 2023, dünyanın en sıcak beÅŸinci ayı oldu. Avrupa’nın çoÄŸu, özellikle yüksek kuzey enlemlerinde, ortalamanın üzerinde hava sıcaklıklarına kaydedildi.
Amerika BirleÅŸik Devletleri’nin doÄŸusunda, Rusya’nın kuzeyinde, Pakistan ve Hindistan’da ortalamanın üzerinde sıcaklıklar meydana geldi.
Ä°ber Yarımadası, Türkiye, Amerika BirleÅŸik Devletleri’nin batısı, Kanada ve kuzey Avustralya’da ise ortalama sıcaklıkların biraz daha altında sıcaklıklar yaÅŸandı
Şubat 2023 için öne çıkanları
Copernicus’a göre, Åžubat 2023’te Batı ve Güney Avrupa’nın çoÄŸu ortalamadan daha kurak koÅŸullar yaÅŸadı ve bazı bölgelerde rekor düzeyde düşük toprak nemi görüldü. Avrupa’nın ötesinde, ABD’nin güneyinde, Rusya’nın bazı bölgelerinde, orta ve doÄŸu Asya’da, kuzey Avustralya’da, güney Brezilya’da, güneydoÄŸu Afrika’da ve Yeni Zelanda’da hava ortalamanın üzerinde yağışlıydı.
Çoğu durumda, bazen siklonlarla ilişkilendirilen şiddetli yağışlar sellere yol açtı.
Ortalamadan daha kuru bölgeler arasında, Güney Avustralya’nın yanı sıra sıcak hava dalgaları, ÅŸiddetlenen kuraklık ve orman yangınlarının da görüldüğü Güney Amerika’nın bazı bölgeleri ve Güney Afrika yer aldı.
Ani Stratosferik Isınma
Şubat ayında Ani Stratosferik Isınma (SSW) olayı meydana geldi. Bunun sonucunda Polar Vortex bozuldu ve yaklaşık 10 ila 50 km yükseklikteki yüksek rakımlarda hızlı bir ısınma oldu.
Bu, yüzeydeki sıcak hava tahmin modellerini birkaç gün ila haftalar sonra değiştirebilir çünkü atmosferin aşağısına doğru yayılır. Jet akımı dalgalı hale gelir ve blokajlar gelişir. Kutup bölgelerinden gelen soğuk hava daha güneydeki enlemlere doğru yayılma ve orada birkaç gün veya bir hafta kadar kalma eğilimindedir.
Bu, Grönland üzerinde güçlü bir engelleme ile Mart ayındaki hava durumunu da etkiledi.
Kanada’nın büyük bir bölümünde, batı ve orta ABD’de ve kuzey Avrasya’da önümüzdeki günlerde ortalamanın çok altında sıcaklıklar olacağı tahmin ediliyor. Kanada ve Grönland’ın uzak kuzeydoÄŸu bölgeleri ortalamanın çok üzerinde sıcaklar yaşıyor.
Yüzey hava düzenlerine etkilerinin tahmin edilebilirliÄŸi de dahil olmak üzere, SSW’lerin anlaşılması son zamanlarda daha fazla oldu, ancak hala yapılması gereken bazı ilerlemeler vardır.
TMMOB
METEOROLOJÄ° MÃœHENDÄ°SLERÄ° ODASI
KAYNAK : WMO
