2022’deki extrem iklim ve hava koşulları, daha fazla eyleme ihtiyacımız olduğunu gösteriyor.
Aşırı seller, sıcak ve kuraklık da dahil olmak üzere hava, su ve iklimle ilgili yaşanan felaketler, insan kaynaklı iklim değişikliğinin belirgin işaretleri olarak etkileri yoğunlaştı ve bu yıl milyonlarca insanı etkiledi. Aynı zamanda milyarlarca dolara mal oldu.
Dünya Meteoroloji Teşkilatına göre, 2022 de yaşanan olaylar, sera gazı emisyonlarını azaltmak için – bunun daha iyi izlenmesiyle – ve erken uyarılara evrensel erişim de dahil olmak üzere iklim değişikliğine uyumu güçlendirmek için çok daha fazla şey yapılması gerektiğini açık bir şekilde ortaya koydu.
Son sekiz yıl, kayıtlardaki en sıcak sekiz yıl olma yolunda ilerliyor. 2022 için küresel sıcaklık rakamları Ocak ortasında açıklanacak. Şu anda üçüncü yılında olan serinletici bir La Niña olayının devam etmesi, 2022’nin kaydedilen en sıcak yıl olmayacağı anlamına gelebilir. Ancak bu soğuma etkisi kısa ömürlü olacak ve atmosferimizde ısıyı hapseden sera gazlarının rekor düzeylerde neden olduğu uzun vadeli ısınma eğilimini de tersine çevirmeyecek.
Birleşik Krallık Met Office tarafından yapılan yıllık küresel sıcaklık tahmini, 2023 için ortalama küresel sıcaklığın, sanayi öncesi dönem ortalamasının (1850-1850 ) 1.20 °C üzerinde (1.08 °C ile 1.32 °C arasında, ortalama olarak tahminle 1.20 °C) olacağını gösteriyor. 2022 yılı, sıcaklıkların sanayi öncesi seviyelerinin en az 1°C üzerine çıktığı art arda onuncu yıl olacak. Paris Anlaşması’nın hedeflediği 1,5°C sınırını – geçici olarak da olsa- geçme ihtimali her geçen gün daha da artıyor.
WMO Genel Sekreteri Prof. Petteri Taalas, “Bu yıl, çok fazla sayıda can ve geçim kaynağına mal olan, sağlık, gıda, enerji ve su güvenliği ile mevcut altyapıyı tahrip eden birkaç dramatik hava felaketiyle karşı karşıya kaldık. Pakistan’ın üçte biri, büyük ekonomik kayıplar ve insan kayıplarıyla birlikte sular altında kaldı. Çin, Avrupa, Kuzey ve Güney Amerika’da rekor kıran sıcak hava dalgaları kaydedildi. Afrika Boynuzu’ndaki uzun süredir devam eden kuraklığın insani bir felaketi tehdit ettiğini söyledi.
Prof. Taalas, “Bu tür aşırı olaylara karşı hazırlığı artırmaya ve BM’nin Herkes için Erken Uyarı hedefini önümüzdeki beş yıl içinde mutlaka gerçekleştirmemiz gerekli” dedi.
Erken uyarılar, temel küresel gözlem sistemine yapılan yatırımın artırılması, extrem hava ve iklime karşı dayanıklılığın oluşturulması, WMO topluluğunun 150. yılını kutladığı 2023 yılında WMO’nun öncelikleri arasında olacak.
Prof. Taalas, “WMO ayrıca yer tabanlı Küresel Atmosfer İzleme, uydu ve asimilasyon modellemesini kullanarak yutakları ve karbondioksit, metan ve nitröz oksit kaynaklarını izlemenin yeni bir yolunu teşvik edecek. Bu, temel sera gazlarının gerçek atmosferdeki davranışının daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır. Büyük belirsizliklerin olduğu biyosferdeki karbon yutaklarının gücü ve metan kaynakları artık yeni yöntemlerle daha iyi izlenecektir” dedi.
İklim Göstergeleri
Sera gazları, şu anda rekor seviyede gözlemlenen iklim göstergelerinden sadece birisidir. Deniz seviyesi, okyanus ısı içeriği ve asitlenme de rekor seviyede gözlemlenen seviyeler. Deniz seviyesi yükselme hızı 1993’ten bu yana iki katına çıktı. Ocak 2020’den bu yana yaklaşık 10 mm artarak bu yıl yeni bir rekor seviyeye ulaştı. WMO’nun geçici Küresel İklim Durumu 2022 raporuna göre, uydu ölçümlerinin yaklaşık 30 yıl önce başlamasından bu yana yalnızca son iki buçuk yıl, deniz seviyesindeki genel artışın yüzde 10’unu oluşturdu.
2022, rekor kıran erimenin ilk belirtileriyle Avrupa Alpleri’ndeki buzullar olağanüstü ağır bir tahribat yaşadı. Grönland buz tabakası üst üste 26. kez kütle kaybetti. Eylül ayında Grönland da ilk kez zirveye (kar yerine) yağmur yağdı.
ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi tarafından yapılan yeni bir değerlendirme, iklim değişikliğinin Kuzey Kutbu’nu nasıl daha sıcak, daha nemli ve daha fırtınalı hale getirdiğini gösterdi.
NOAA; “Kuzey Kutbu’nu düşünürken; bir tayfun, orman yangınlarından çıkan dumanlar ve artan yağmur, çoğu kişinin hayal ettiği ve istediği şeyler değildir. Buna rağmen bu saydığımız olaylar , bir zamanlar güvenilir bir şekilde donmuş, karlarla kaplı ve dünyanın herhangi bir yerinden daha hızlı ısınan bölgeyi nasıl yeniden şekillendirdiğinin ayrıntılı bir resmini sunan NOAA’nın 2022 Arctic Report Card’ında yer alan iklim kaynaklı olaylardan bazılarıdır. ”
2022 yılında küresel sıcaklık rekoru kırılmasa da dünyanın birçok yerinde bir dizi ulusal sıcaklık rekoru kırıldı.
Kuzey yarımkürenin büyük bir kısmı olağanüstü derecede sıcak ve kuruydu. Hindistan ve Pakistan, Mart ve Nisan aylarında rekor kıran sıcaklıklar kaydetti. Çin, ulusal rekorlar başladığından bu yana en yoğun ve en uzun süreli sıcak hava dalgasına ve kayıtlardaki en kurak ikinci yazını geçirdi. Avrupa’nın büyük bir kısmı tekrarlanan aşırı sıcak dönemleriyle bunaldı. Birleşik Krallık, 19 Temmuz’da sıcaklığın ilk kez 40°C’nin üzerine çıktığı yeni bir ulusal rekor yaşadı. Buna kalıcı ve zarar verici kuraklık ve orman yangınları da eşlik etti.
Doğu Afrika’da yağışlar, 40 yılın en uzunu olan dört ardışık yağışlı mevsimde de ortalamanın altında yağışlara maruz kaldı. Özellikle Etiyopya, Kenya ve Somali’de milyonlarca insanı etkileyen, tarımı mahveden ve çiftlik hayvanlarını öldüren büyük bir insani krizi tetikledi.
Temmuz ve Ağustos aylarında rekor kıran yağmurlar, Pakistan’da yoğun sellere yol açtı. Bundan en az 1700 ölüm meydana geldi ve toplamda 33 milyon insan etkilendi. 7,9 milyon insan yerinden edildi. Seller, hem Hindistan hem de Pakistan’da Mart ve Nisan aylarında aşırı sıcak hava dalgasının hemen ardından ve sert bir şekilde geldi.
Arjantin’in orta-kuzey kesimi ve ayrıca güney Bolivya, orta Şili ve Paraguay ile Uruguay’ın çoğu çevresinde yoğunlaşan geniş bir alan, 2022 Kasım sonu ve Aralık başında art arda gelen iki sıcak hava dalgası sırasında rekor kıran sıcaklıklar yaşadı. Dünya Hava Durumu Atıf ağındaki bilim insanları, iklim değişikliğinin erken mevsim sıcaklarını yaklaşık 60 kat fazla olarak ihtimal halenine getirdiğini söyledi.
TMMOB
METEOROLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI
KAYNAK:WMO
Son Yorumlar