WMO iki mega flaş yıldırım rekorunu onayladı.
Cenevre, 1 Şubat 2022 (WMO) – Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), Kuzey ve Güney Amerika’daki sıcak noktalarda şimşek çakmaları için iki yeni dünya rekorunun kırıldığını açıkladı.
En son uydu teknolojisinin yardımıyla, küresel, yarı küresel ve bölgesel extremlerin resmi kayıtlarını tutan WMO’nun Hava ve İklim Extremleri Komitesi şunları kabul etti:
29 Nisan 2020’de güney Amerika Birleşik Devletleri’nin bazı bölgelerinde 768 ± 8 km (477.2 ± 5 mil) yatay mesafe kat eden en uzun tek flaş. Bu değer Amerika Birleşik Devletleri’ndeki New York City ile Columbus Ohio arasındaki mesafeye eşittir veya başka bir örnekle İngiltere’nin Başkenti Londra ile Almanya’nın Hamburg şehri arasındaki mesafeye eşittir.
18 Haziran 2020’de Uruguay ve kuzey Arjantin üzerinde bir gök gürültülü fırtına boyunca sürekli olarak gelişen flaştan itibaren tek bir şimşek çakma süresi için en uzun süre 17.102 ± 0.002 saniyedir.
Tespit edilen en uzun mega flaş mesafesi için önceki rekor, 31 Ekim 2018’de Güney Brezilya’nın bazı bölgelerinde görülen 709 ± 8 km (440,6 ± 5 mil) lik mesafedir. Önceki rekordan 60 kilometre kadar daha fazla olan yeni rekorunda belirlenmesinde daha öncede kullanılan maksimum büyük daire mesafesi metodolojisi kullanılmıştır..
Daha önceki en uzun süreli mega flaş, 4 Mart 2019’da kuzey Arjantin üzerinde sürekli gelişen buluttan oluşan bir flaş idi ve 16.73 saniyelik bir süreye sahipti. Yeni rekor ise önceki süreden 0.37 saniye daha fazla oldu.
Bulgular Amerikan Meteoroloji Derneği Bülteni’nde yayınlandı.
“Bunlar, tek bir şimşek çakması olaylarından gözlemlenen olağanüstü kayıtlar. Çevresel uç noktalar, doğanın gücünün canlı ölçümleri ve bu tür değerlendirmeleri yapabilmedeki bilimsel ilerlemedir. WMO için Hava ve İklim Extremleri Kurulu raportörü Profesör Randall Cerveny, “Muhtemelen daha da aşırı değerler vardır ve biz yıldırım algılama teknolojisini geliştirdikçe bunları da gözlemleyebileceğiz” dedi.
“Yıldırım, her yıl birçok cana mal olan büyük bir tehlikedir. WMO Genel Sekreteri Prof. Petteri Taalas, bulgular, flaşların son derece uzun mesafeler kat edebileceğini ve elektrik yüklü bulutlar için önemli kamu yıldırım güvenliği endişelerini ortaya koymaktadır.” dedi.
Yeni rekor vuruşlar; dinamikleri olağanüstü mega flaşların oluşmasına izin veren Mesoscale Convective System (MCS) gök gürültülü fırtınaları için sıcak noktalarda meydana geldi – yani, Kuzey Amerika’daki Great Plains ve Güney Amerika’daki La Plata havzası.
Tanınmış yıldırım uzmanı ve komite üyesi Ron Holle, “Bu aşırı büyük ve uzun süreli yıldırım olayları izole değildi, aktif fırtınalar sırasında meydana geldi. Ne zaman gök gürültüsü duyursanız, yıldırımdan korunan bir yere ulaşmanız gerekmektedir..”
Yıldırımdan korunan yerler, paratoner tesisatı olan büyük binalardır; plaj veya otobüs durağı gibi yapılar değil. İkinci güvenilir güvenli konum, tamamen kapalı metal tepeli bir aracın içidir; motosikletler değil. Yıldırım, güvenilir yıldırım verileriyle tespit edilen 10 km lik bir alan içinde ise yıldırımdan korunan binaya veya araca gidin. Bu aşırı durumların da bize açıkça gösterdiği gibi, yıldırım uzun mesafeler saniyeler içinde ulaşabilir, ancak bunlar büyük gök gürültülü fırtınaların içinde oluştuklarından farkında olmanız daha kolaydır.”
WMO Hava Durumu ve Extrem İklim Arşivi, dünyanın resmi kayıtlarını, bir dizi belirli hava durumuyla ilişkili yarım küre ve bölgesel aşırılık kayıtlarını tutar. Şu anda, Arşiv sıcaklık, basınç, yağış, dolu, rüzgar ve şimşek için uç noktaların yanı sıra iki özel fırtına, kasırga ve tropik siklon türünü listeler.
WMO tarafından daha önce kabul edilen yıldırım için uç noktalar şunlardır:
Doğrudan Vuruş: 1975’te Zimbabve’de halkın bir kulübede güvenlik için toplandıkları sırada tek bir şimşek çakması sonucu 21 kişi öldü.
Dolaylı Vuruş: 1994 yılında Dronka Mısır’da bir dizi petrol tankına yıldırım düşmesi sonucu 469 kişi öldü ve 1994 yılında yanan petrolün kasabayı basmasına neden oldu.
Uzay tabanlı teknoloji
Flaş süresini ve kapsamını belirleyen önceki değerlendirmeler, yer tabanlı Yıldırım Haritalama Dizisi (LMA) ağları tarafından toplanan verileri kullandı. Birçok yıldırım bilimcisi, mevcut herhangi bir LMA tarafından gözlemlenebilecek yıldırım ölçeği için üst sınırlar olduğunu kabul etti. Bu uç noktaların ötesindeki mega flaşları belirlemek, daha geniş bir gözlem alanına sahip bir yıldırım haritalama teknolojisi gerektirecektir.
Uzay tabanlı yıldırım haritalamadaki son gelişmeler, geniş jeo-uzamsal alanlar üzerinde sürekli olarak flaş kapsamını ve süresini ölçme yeteneği sunar. Bu yeni araçlar, yeni aydınlatma kayıtlarını kaydeden R-serisi Geostationary Operasyonel Çevre Uyduları (GOES-16 ve 17) üzerindeki Geostationary Lightning Mappers (GLM’ler) ve bunların Avrupa’daki yörüngedeki karşılıklarını (Meteosat Üçüncü Nesil (MTG) Lightning Imager) içerir. ) ve Çin (FY-4 Lightning Mapping Imager).
Los Alamos Ulusal Laboratuvarı, ABD Uzay ve Uzaktan Algılama Grubu (ISR-2) ; “Yıldırım, günlük yaşamlarımız üzerindeki etkisi nedeniyle şaşırtıcı derecede zor ve karmaşık bir doğal olaydır. Artık teknolojik olarak birçok yönü ile mükemmel ölçümlerine sahip olduğumuz ve davranışının şaşırtıcı yeni yönlerini keşfetmemize olanak tanıyan bir noktadayız. Şimdi. Bu canavar parlamalarının sağlam bir kaydına sahip olduğumuza göre, nasıl meydana geldiklerini anlamaya başlayabilir ve sahip oldukları orantısız etkiyi anlayabiliriz. Bu canavarlar ( yıldırımlar ) hakkında hala bilmediğimiz çok şey var, ancak erken bir kariyer bilimcisi olarak bu yeni ve heyecan verici araştırma alanının ön saflarında yer alan meslektaşlarımın arasında yer almak ve yıldırımın neler yapabileceğine dair anlayışımızın sınırlarını zorlamak bir ayrıcalıktır.”
Uzay tabanlı araçlar, toplam yıldırımların (hem bulut içi flaşlar hem de buluttan yere flaşlar) neredeyse küresel ölçekte tamamının bilgilerini sağlayacaktır.
TMMOB
METEOROLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI
KAYNAK:WMO
